Title: Uzbrojenie mieszczan bardiowskich w świetle spisów z lat 1493, 1521 i 1536
Variant title:
- Zbraně a výzbroj obyvatel Bardejova podle záznamů z let 1493, 1521 a 1536
- Arms and armour of the Bardejov citizens in the bright of registers from years 1493, 1521 and 1536
Source document: Archaeologia historica. 2007, vol. 32, iss. [1], pp. 465-475
Extent
465-475
Stable URL (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/140728
Type: Article
Language
Summary language
License: Not specified license
Notice: These citations are automatically created and might not follow citation rules properly.
Abstract(s)
Bardejov ve východní části Slovenska byl ve středověku jedním z největších měst Uherského království a dlouhá léta plnil důležitou hospodářskou a vojenskou úlohu. V Okresním archívu v Bardejově se zachovaly tři dokumenty týkající se městské výzbroje (inventární čísla 2748, 5103, 3584). První záznam z r. 1493 uvádí 123 vojáků a téměř 200 kusů zbraní a výzbroje jako helmice, náprsní krunýře, krunýře na ochranu zad, kroužkové brnění, krční krunýře, chrániče lokte, kovové rukavice, kožené rukavice, postroje na ochranu nohou, chrániče kolen, kovové boty a různé typy štítů. Útočné zbraně jsou v záznamu z r. 1493 zastoupeny kopími a ručními střelnými zbraněmi. Dokument z r. 1521 uvádí 117 měšťanů vyzbrojených 80 meči, krátkými zbraněmi typu arme blanche, píkami, cepy, kušemi, luky, puškami s doutnákovým zámkem a kroužkovým brněním. Rovněž je uvedeno 13 štítů. Zázman z r. 1536 je neúplný, chybí první strana nebo dokonce několik prvních stránek. Dokument obsahuje jména 41 vojáků a seznam 108 zbraní, např. meče, zakřivené meče, šavle, kuše, různé typy ručních zbraní, kopí, halapartny, oštěpy a cepy.
Bardejov is presently a town in eastern Slovakia. In the Middle Ages it was one of the biggest towns in Kingdom of Hungary and for a long time played an important economic and military role for Hungary. In District Archive in Baredjov preserved 3 registers of town's unit (archive signatures: 2748, 5103, 3584). The first roll from the year 1493 lists 123 soldiers and almost 200 pieces of arms and armour like helmets, breastplates, backplates, mails, collars, vambraces, gauntlets, leather gloves, leg harness, poleyns, metal shoes and different types of shields.The offensive armour in the register from the year 1493 is represented by long pikesand hand-held firearms. The roll from the year 1521 lists 117 burgers armured in 80 swords, as well as short examples of arme blanche, staff weapon, flails, crossbow, bows, matchlocks and mail. There are also 13 shields. The register from year 1536 is not complete. It preserved without first or a few first pages. The roll contains names of 41 soldiers and a list of 108 specimens of weapon. Items listed in this roll include swords, falchions, sabre, crossbows, different kind of hand guns, pikes, halberds, javelins and flail.
References
[1] ŠTÁTNÝ OKRESNÝ ARCHIV: Štátný okresný archiv, pobočka Bardejov (SOkA), sygn.: 1517, 1683, 1987, 1990, 2748, 3584, 3742, 5103.
[2] BACZKOWSKI, K., 1995: Walka o Węgry w latach 1490–1492. Kraków.
[3] BISKUP, M., 1985: Wykaz sprzętu artyleryjskiego Zakonu krzyżackiego w Prusach z około 1523 roku, Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1985, nr 1–2.
[4] BOEHEIM, V., 1890: Handbuh der Vaffenkunde. Leipzig.
[5] BOŁDYREW, A. 2005: Produkcja i koszty uzbrojenia w Polsce XV wieku. Warszawa.
[6] DEJINY, 1975: Dejiny Bardejova. Bardejov.
[7] DURDÍK, J., 1969: Vojenská hotovost města Chebu r. 1512, Historie a Vojenství, nr 5.
[8] GÓRSKI, K., 1893: Historya piechoty. Kraków.
[9] GRABARCZYK, T., 2000: Piechota zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku. Łódź.
[10] NOWAKOWSKI, A., 1994: Arms and armour in the Medieval Teutonic Order's State in Prussia. Łódź.
[11] NOWAKOWSKI, A., 1994a: Uzbrojenie indywidualne. In: Polska technika wojskowa do 1500 r., red. A. Nadolski. Warszawa.
[12] NOWAKOWSKI, A., 1998, Uzbrojenie ochronne. In: Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450–1500, red. A. Nowakowski. Toruń.
[13] NOWAKOWSKI, A., 2005: Wojskowość w średniowiecznej Polsce. Malbork.
[14] PLEWCZYŃSKI, M., 1995: W służbie polskiego króla. Z zagadnień struktury narodowościowej Armii Koronnej w latach 1500–1574. Siedlce.
[15] SEGEŠ V., 1996: Predpisy pre bardejovských žoldnerov, Historická Revue, R. VII, č. VII.
[16] SZYMCZAK, J., 1989: Produkcja i koszty uzbrojenia rycerskiego w Polsce XIII–XV w. Łódź.
[17] SZYMCZAK, J., 1992: Ceduła na sąd boży z 1511 roku, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 44.
[18] SZYMCZAK, J., 2000: Od samostrzelników do grzebieniarzy w Krakowie, czyli rzecz o zmierzchu znaczenia kuszy na przełomie XV i XVI wieku. In: Aetas media, aetas moderna. Studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Warszawa.
[19] SZYMCZAK, J., 2004: Początki broni palnej w Polsce (1383–1533). Łódź.
[20] SZYMCZAK, J., 2004: Zasoby broni w zamkach polskich w końcu XV i na początku XVI w. In: Z dziejów wojen i wojskowości. Księga pamiątkowa poświęcona prof. dr hab. Tadeuszowi Rawskiemu z okazji 55-le cia rozpoczęcia pracy naukowej, red. P. Matusak. Łowicz 2001.
[21] ŻYGULSKI jun., Z., 1982: Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu. Warszawa.
[2] BACZKOWSKI, K., 1995: Walka o Węgry w latach 1490–1492. Kraków.
[3] BISKUP, M., 1985: Wykaz sprzętu artyleryjskiego Zakonu krzyżackiego w Prusach z około 1523 roku, Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1985, nr 1–2.
[4] BOEHEIM, V., 1890: Handbuh der Vaffenkunde. Leipzig.
[5] BOŁDYREW, A. 2005: Produkcja i koszty uzbrojenia w Polsce XV wieku. Warszawa.
[6] DEJINY, 1975: Dejiny Bardejova. Bardejov.
[7] DURDÍK, J., 1969: Vojenská hotovost města Chebu r. 1512, Historie a Vojenství, nr 5.
[8] GÓRSKI, K., 1893: Historya piechoty. Kraków.
[9] GRABARCZYK, T., 2000: Piechota zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku. Łódź.
[10] NOWAKOWSKI, A., 1994: Arms and armour in the Medieval Teutonic Order's State in Prussia. Łódź.
[11] NOWAKOWSKI, A., 1994a: Uzbrojenie indywidualne. In: Polska technika wojskowa do 1500 r., red. A. Nadolski. Warszawa.
[12] NOWAKOWSKI, A., 1998, Uzbrojenie ochronne. In: Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450–1500, red. A. Nowakowski. Toruń.
[13] NOWAKOWSKI, A., 2005: Wojskowość w średniowiecznej Polsce. Malbork.
[14] PLEWCZYŃSKI, M., 1995: W służbie polskiego króla. Z zagadnień struktury narodowościowej Armii Koronnej w latach 1500–1574. Siedlce.
[15] SEGEŠ V., 1996: Predpisy pre bardejovských žoldnerov, Historická Revue, R. VII, č. VII.
[16] SZYMCZAK, J., 1989: Produkcja i koszty uzbrojenia rycerskiego w Polsce XIII–XV w. Łódź.
[17] SZYMCZAK, J., 1992: Ceduła na sąd boży z 1511 roku, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 44.
[18] SZYMCZAK, J., 2000: Od samostrzelników do grzebieniarzy w Krakowie, czyli rzecz o zmierzchu znaczenia kuszy na przełomie XV i XVI wieku. In: Aetas media, aetas moderna. Studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Warszawa.
[19] SZYMCZAK, J., 2004: Początki broni palnej w Polsce (1383–1533). Łódź.
[20] SZYMCZAK, J., 2004: Zasoby broni w zamkach polskich w końcu XV i na początku XVI w. In: Z dziejów wojen i wojskowości. Księga pamiątkowa poświęcona prof. dr hab. Tadeuszowi Rawskiemu z okazji 55-le cia rozpoczęcia pracy naukowej, red. P. Matusak. Łowicz 2001.
[21] ŻYGULSKI jun., Z., 1982: Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu. Warszawa.