Title: Between relativization and complementation? : usage patterns of Old Polish co
Source document: Linguistica Brunensia. 2023, vol. 71, iss. 1, pp. 47-60
Extent
47-60
-
ISSN1803-7410 (print)2336-4440 (online)
Persistent identifier (DOI): https://doi.org/10.5817/LB2023-1-2
Stable URL (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/digilib.78611
Type: Article
Language
License: CC BY-NC-ND 4.0 International
Notice: These citations are automatically created and might not follow citation rules properly.
Abstract(s)
In many languages, the complementizer and the invariant relative particle are represented by homophonous wordforms. A much-discussed pathway of grammaticalization is the development from the relativizer to the complementizer function. Even though there is no homophony between the relativizer and the complementizer in Modern Standard Polish, non-formal and older varieties show a certain overlap of complementation and relativization such as the use of the relative particle co in a complementizer position. The present contribution investigates the distributional and functional potential of the clause-initial co in comparison with the "classical" Old Polish complementizers jako and iż(e)/że in the Greater Polish Oaths (1386–1446). Based on the analysis, a proposal for an alternative chronology of functions is put forward. It suggests that at the beginning of the pathway co was an indeterminate connective that had a general connecting function. It had the potential to develop into a complementizer or relativizer or both. In modern Polish, only the relativizer function has fully emerged, the complementizer function is restricted to certain periods and areas.
References
[1] Axel, Katrin. 2009. Die Entstehung des dass-Satzes – ein neues Szenario. In: Ehrich, Veronika et al., eds. Koordination und Subordination im Deutschen. Hamburg: Buske, pp. 21–41.
[2] Axel-Tober, Katrin. 2017. The development of the declarative complementizer in German. Language 93, e29-e65. [accessed 02.02.2023]. Available at: https://doi.org/10.1353/lan.2017.0030
[3] Bauer, Jaroslav. 1960. Vývoj českého souvětí. Praha: Českoslov. Akad. věd.
[4] Boryś, Wiesław. 2005 Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
[5] Brückner, Aleksander. 1970 [1927]. Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna.
[6] Dixon, Robert M.W. 2006. Complement clauses and complementation strategies in typological perspective. In: Dixon, Robert M.W. – Aikhenvald, Alexandra, eds. Complementation. A cross-linguistic typology. Oxford, New York: Oxford University Press, pp. 1–48.
[7] Dixon, Robert M. W. – Aikhenvald, Alexandra, eds. 2006. Complementation. A cross-linguistic typology. Oxford, New York: Oxford University Press.
[8] Duffield, Cecily Jill – Hwang, Jena – Michaelis, Laura A. 2010. Identifying assertions in text and discourse: The presentational relative clause construction. In: Proceedings of the NAACL HLT Workshop on Extracting and Using Constructions in Computational Linguistics, pp. 17–24.
[9] eROThA = Elektroniczne Repozytorium Rot Wielkopolskich. [accessed 02.02.2023]. Available at: https://rotha.ehum.psnc.pl/
[10] Gebauer, Jan. 1903–1916. Slovník staročeský. Praha: Česká Grafická Společnost Unie.
[11] Guz, Wojciech: 2017. Resumptive pronouns in Polish co relative clauses. Journal of Slavic Linguistics 25, pp. 95–130.
[12] Guz, Wojciech. 2019. Quotative uses of Polish że. Lublin: Wydawnictwo KUL.
[13] Guz, Wojciech. 2023. Presentational relative clauses introduced by że in Polish. Zeitschrift für Slawistik 68, pp. 307–337.
[14] Hansen, Björn – Letuchiy, Alexander – Błaszczak, Izabela. 2016. Complementizers in Slavonic (Russian, Polish, and Bulgarian). In: Boye, Kasper – Kehayov, Petar, eds. Complementizer semantics in European languages. Berlin, Boston: De Gruyter Mouton, pp. 175–223.
[15] Kehayov, Petar – Boye, Kasper. 2016. Complementizer semantics in European languages: Overview and generalizations. In: Boye, Kasper – Kehayov, Petar, eds. Complementizer semantics in European languages. Berlin, Boston: De Gruyter Mouton, pp. 809–878.
[16] Klemensiewicz, Zenon – Lehr-Spławiński, Tadeusz – Urbańczyk, Stanisław. 1965. Gramatyka historyczna języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[17] Kowalewicz, Henryk – Kuraszkiewicz, Władysław. 1959–1981. Wielkopolskie roty sa̜dowe XIV–XV wieku. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[18] Krążyńska, Zdzisława. 1979. Ze składni poznańskich rot sądowych. I. Zdania CO-/TO-i CO-/TEN-. Slavia Occidentalis 36, pp. 83–89.
[19] Krążyńska, Zdzisława. 1980. Ze składni poznańskich rot sądowych. II. Zdania formalnie podrzędne ujęte w ramy skorelowanych zaimków lub przysłówków odzaimkowych. Slavia Occidentalis 37, pp. 35–42.
[20] Krążyńska, Zdzisława. 1981. Ze składni wielkopolskich rot sądowych (zdania skorelowane jako część wypowiedzenia). Slavia Occidentalis 38, pp. 53–60.
[21] Krążyńska, Zdzisława. 2010. Średniowieczne techniki rozbudowywania zdań (na przykładzie wielkopolskich rot sądowych). Kwartalnik Językoznawczy 3–4, pp. 1–16.
[22] Kuraszkiewicz, Władysław. 1986. Formuły przysięgi w rotach sądowych XIV-XVI wieku. In: Polski język literacki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 579–587.
[23] Kuraškevič [Kuraszkiewicz], V. 1971. Pol'skoe mestoimenie co v funkcii sojuza że. In Filin, A.P., otv. red. Problemy istorii i dialektologii slavjanskich jazykov. Moskva: Nauka, pp. 164-170.
[24] Kurzowa, Zofia. 2006. Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Kraków: Universitas.
[25] Kuteva, Tania et al., eds. 2019. World lexicon of grammaticalization. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
[26] Lehmann, Christian. 1984. Der Relativsatz. Tübingen: Gunter Narr.
[27] Lehmann, Christian. 1995. Relativsätze. In: Jacobs, Joachim et al., eds. Syntax. Berlin: de Gruyter, pp. 1199–1216.
[28] Mendoza, Imke. 2008. Relativsätze in den Birkenrindentexten. In: Junghanns, Uwe, ed. Linguistische Beiträge zur Slavistik. XIII. München: Sagner, pp. 49–62.
[29] Mendoza, Imke. 2019. Relative particles and resumptive pronouns in Slavic. Zeitschrift für Slavische Philologie 75, pp. 5–42.
[30] Meyer, Roland. 2017. The C system of relatives and complement clauses in the history of Slavic languages. Language 93, pp. 97–113.
[31] Nitsch, Kazimierz. 1929. Wybór polskich tekstów gwarowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[32] Sławski, Franciszek. 1956–. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
[33] Słoboda, Agnieszka. 2021. Wpływ dwujęzyczności na kształtowanie się urzędowej odmiany języka – na przykładzie średniowiecznych wielkopolskich rot sądowych. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 28, pp. 143–152.
[34] Spokes: Spokes – a Search and Exploration Service for Conversational Corpus Data. Available at spokes.clarin-pl.eu/ [accessed 18.04.2023]
[35] Topolińska, Zuzanna. 1998. Polish że – all-powerful introducer of new clauses. In: Grochowski, Maciej – Hentschel, Gerd, eds. Funktionswörter im Polnischen. Oldenburg: bis, pp. 246–262.
[36] Urbańczyk, Stanisław. 1939. Zdania rozpoczynane wyrazem co w języku polskim. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
[37] Urbańczyk, Stanisław. 1972. Zarys dialektologii polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[38] Urbańczyk, Stanisław et al., eds. 1953–2002. Słownik staropolski. Wrocław et al.: Polska Akademia Nauk.
[39] Włodarczyk, Matylda – Adamczyk, Elżbieta. 2021. Constraints on embedded multilingual practices in the Electronic Repository of Greater Poland Oaths (1386–1446). Zeitschrift für Slavische Philologie 77, pp. 57–96.
[40] Zaliznjak, Andrej A. – Padučeva, Elena V. 2002 [1975]. K tipologii otnositel'nogo predloženija. In: Zaliznjak, Andrej A. "Russkoe imennoe slovoizmenenie" s priloženiem izbrannych rabot po sovremennomu russkomu jazyku i obščemu jazykoznaniju. Moskva: Jazyki slavjanskoj kul'tury, pp. 648–698.
[2] Axel-Tober, Katrin. 2017. The development of the declarative complementizer in German. Language 93, e29-e65. [accessed 02.02.2023]. Available at: https://doi.org/10.1353/lan.2017.0030
[3] Bauer, Jaroslav. 1960. Vývoj českého souvětí. Praha: Českoslov. Akad. věd.
[4] Boryś, Wiesław. 2005 Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
[5] Brückner, Aleksander. 1970 [1927]. Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna.
[6] Dixon, Robert M.W. 2006. Complement clauses and complementation strategies in typological perspective. In: Dixon, Robert M.W. – Aikhenvald, Alexandra, eds. Complementation. A cross-linguistic typology. Oxford, New York: Oxford University Press, pp. 1–48.
[7] Dixon, Robert M. W. – Aikhenvald, Alexandra, eds. 2006. Complementation. A cross-linguistic typology. Oxford, New York: Oxford University Press.
[8] Duffield, Cecily Jill – Hwang, Jena – Michaelis, Laura A. 2010. Identifying assertions in text and discourse: The presentational relative clause construction. In: Proceedings of the NAACL HLT Workshop on Extracting and Using Constructions in Computational Linguistics, pp. 17–24.
[9] eROThA = Elektroniczne Repozytorium Rot Wielkopolskich. [accessed 02.02.2023]. Available at: https://rotha.ehum.psnc.pl/
[10] Gebauer, Jan. 1903–1916. Slovník staročeský. Praha: Česká Grafická Společnost Unie.
[11] Guz, Wojciech: 2017. Resumptive pronouns in Polish co relative clauses. Journal of Slavic Linguistics 25, pp. 95–130.
[12] Guz, Wojciech. 2019. Quotative uses of Polish że. Lublin: Wydawnictwo KUL.
[13] Guz, Wojciech. 2023. Presentational relative clauses introduced by że in Polish. Zeitschrift für Slawistik 68, pp. 307–337.
[14] Hansen, Björn – Letuchiy, Alexander – Błaszczak, Izabela. 2016. Complementizers in Slavonic (Russian, Polish, and Bulgarian). In: Boye, Kasper – Kehayov, Petar, eds. Complementizer semantics in European languages. Berlin, Boston: De Gruyter Mouton, pp. 175–223.
[15] Kehayov, Petar – Boye, Kasper. 2016. Complementizer semantics in European languages: Overview and generalizations. In: Boye, Kasper – Kehayov, Petar, eds. Complementizer semantics in European languages. Berlin, Boston: De Gruyter Mouton, pp. 809–878.
[16] Klemensiewicz, Zenon – Lehr-Spławiński, Tadeusz – Urbańczyk, Stanisław. 1965. Gramatyka historyczna języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[17] Kowalewicz, Henryk – Kuraszkiewicz, Władysław. 1959–1981. Wielkopolskie roty sa̜dowe XIV–XV wieku. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[18] Krążyńska, Zdzisława. 1979. Ze składni poznańskich rot sądowych. I. Zdania CO-/TO-i CO-/TEN-. Slavia Occidentalis 36, pp. 83–89.
[19] Krążyńska, Zdzisława. 1980. Ze składni poznańskich rot sądowych. II. Zdania formalnie podrzędne ujęte w ramy skorelowanych zaimków lub przysłówków odzaimkowych. Slavia Occidentalis 37, pp. 35–42.
[20] Krążyńska, Zdzisława. 1981. Ze składni wielkopolskich rot sądowych (zdania skorelowane jako część wypowiedzenia). Slavia Occidentalis 38, pp. 53–60.
[21] Krążyńska, Zdzisława. 2010. Średniowieczne techniki rozbudowywania zdań (na przykładzie wielkopolskich rot sądowych). Kwartalnik Językoznawczy 3–4, pp. 1–16.
[22] Kuraszkiewicz, Władysław. 1986. Formuły przysięgi w rotach sądowych XIV-XVI wieku. In: Polski język literacki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 579–587.
[23] Kuraškevič [Kuraszkiewicz], V. 1971. Pol'skoe mestoimenie co v funkcii sojuza że. In Filin, A.P., otv. red. Problemy istorii i dialektologii slavjanskich jazykov. Moskva: Nauka, pp. 164-170.
[24] Kurzowa, Zofia. 2006. Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Kraków: Universitas.
[25] Kuteva, Tania et al., eds. 2019. World lexicon of grammaticalization. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
[26] Lehmann, Christian. 1984. Der Relativsatz. Tübingen: Gunter Narr.
[27] Lehmann, Christian. 1995. Relativsätze. In: Jacobs, Joachim et al., eds. Syntax. Berlin: de Gruyter, pp. 1199–1216.
[28] Mendoza, Imke. 2008. Relativsätze in den Birkenrindentexten. In: Junghanns, Uwe, ed. Linguistische Beiträge zur Slavistik. XIII. München: Sagner, pp. 49–62.
[29] Mendoza, Imke. 2019. Relative particles and resumptive pronouns in Slavic. Zeitschrift für Slavische Philologie 75, pp. 5–42.
[30] Meyer, Roland. 2017. The C system of relatives and complement clauses in the history of Slavic languages. Language 93, pp. 97–113.
[31] Nitsch, Kazimierz. 1929. Wybór polskich tekstów gwarowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[32] Sławski, Franciszek. 1956–. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
[33] Słoboda, Agnieszka. 2021. Wpływ dwujęzyczności na kształtowanie się urzędowej odmiany języka – na przykładzie średniowiecznych wielkopolskich rot sądowych. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 28, pp. 143–152.
[34] Spokes: Spokes – a Search and Exploration Service for Conversational Corpus Data. Available at spokes.clarin-pl.eu/ [accessed 18.04.2023]
[35] Topolińska, Zuzanna. 1998. Polish że – all-powerful introducer of new clauses. In: Grochowski, Maciej – Hentschel, Gerd, eds. Funktionswörter im Polnischen. Oldenburg: bis, pp. 246–262.
[36] Urbańczyk, Stanisław. 1939. Zdania rozpoczynane wyrazem co w języku polskim. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
[37] Urbańczyk, Stanisław. 1972. Zarys dialektologii polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
[38] Urbańczyk, Stanisław et al., eds. 1953–2002. Słownik staropolski. Wrocław et al.: Polska Akademia Nauk.
[39] Włodarczyk, Matylda – Adamczyk, Elżbieta. 2021. Constraints on embedded multilingual practices in the Electronic Repository of Greater Poland Oaths (1386–1446). Zeitschrift für Slavische Philologie 77, pp. 57–96.
[40] Zaliznjak, Andrej A. – Padučeva, Elena V. 2002 [1975]. K tipologii otnositel'nogo predloženija. In: Zaliznjak, Andrej A. "Russkoe imennoe slovoizmenenie" s priloženiem izbrannych rabot po sovremennomu russkomu jazyku i obščemu jazykoznaniju. Moskva: Jazyki slavjanskoj kul'tury, pp. 648–698.