Název: Kafle z Jarosławia jako źródło do dziejów badań nad wykonywaniem szesnastowiecznych kafli
Variantní název:
- Kachle z Jaroslavi jako pramen historického bádání o produkci kachlů 16. století
- Tiles from Jaroslaw as a sSource of historical research into 16th-century tile production
- Kacheln aus Jarosław als Quelle für die Forschungsgeschichte bzgl. der Ausführung von Kacheln aus dem 16. Jahrhundert
Zdrojový dokument: Archaeologia historica. 2014, roč. 39, č. 1, s. 205-119
Rozsah
205-119
-
ISSN0231-5823 (print)2336-4386 (online)
Trvalý odkaz (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/130287
Type: Článek
Jazyk
Jazyk shrnutí
Licence: Neurčená licence
Upozornění: Tyto citace jsou generovány automaticky. Nemusí být zcela správně podle citačních pravidel.
Abstrakt(y)
Jaroslav je jedním z nejstarších měst v jihovýchodním Polsku. Na její rozvoj měla vliv poloha při důležitých obchodních stezkách, rozkvět obchodu i řemesel a taktéž četná privilegia. V 16. století byla jedním z nejbohatších polských měst a stala se také střediskem výroby kachlů. Díky trhům udržovalo město živé styky s jihem i východem, což se odráží také v ornamentice kachlů. Způsoby vtlačování hlíny do forem při vytváření komorových kachlů se různily. Zajímavým zjištěním je, že kachle, na nichž se nachází tentýž ornament (byla použita identická forma), nesou jak stopy vtlačování hlíny prsty, tak i výrazný otisk textilie. Jde o jednoduchou plátěnou vazbu, otisk, jaký vznikne přitisknutím lněné tkaniny. V jedné dílně se pravděpodobně mohly uplatňovat různé techniky. Proto také kachle ze stejné hlíny, se stejným obsahem příměsí a rovněž s identickou výzdobou nesou stopy různých technik použitých při jejich výrobě.
Jaroslaw is one of the oldest towns in south-eastern Poland. It was situated by major trade routes, which contributed to its development, as well as to the blossoming of crafts and numerous privileges. In the 16th century Jaroslaw counted among the richest towns in Poland, and it was also a centre of tile production. Thanks to markets, the town kept regular contacts with both the East and the West, which was also reflected in tile ornamentation. The manners of pressing clay into moulds when producing chamber tiles varied. An interesting piece of information is that tiles with identical ornaments (from the same mould) bear traces of the clay having been pressed with fingers and they also feature a distinct textile imprint: a plain weave, an imprint created by pressing linen fabric into clay. It probably means that different techniques were employed in a single workshop. Tiles of the same clay, with the same content of admixtures and identical decoration thus exhibit traces of different techniques used in their manufacture.
Reference
[1] BOROWIEJSKA-BIRKENMAJEROWA, M., 1955: Jarosław – elementy urbanistyki polskiej. Miasta. Warszawa.
[2] BOROWIEJSKA-BIRKENMAJEROWA, M., 1977: Jarosław – główne przemiany urbanistyczne do końca XV wieku, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia IX (Olszewska, J., ed.), 20–25.
[3] BROSZKO, M., 2009: Badania archeologiczne prowadzone w Jarosławiu w latach 1960–2009, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego XXX (Czopek, S., ed.), 199–207.
[4] CHOVANEC, J., 2005: Palatínska kachľová pec Imricha Perényiho. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 30–53. Trebišov.
[5] CZOPEK, S., 1993: Kafle z Będziemyśla w woj. rzeszowskim. In: Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich, 75–76. Gniezno.
[6] CZOPEK, S., 1994: Renesansowe kafle z Będziemyśla. In: Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji, Rzeszów, 21–23 IX 1993 (Gruszczyńska, A.–Targońska, A., edd.), 95–120. Rzeszów.
[7] CZOPEK, S., 2005: Renesansowe kafle z Będziemyśla. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 54–78. Trebišov.
[8] DĄBROWSKA, M., 1987: Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII wieku. Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej LVIII. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź.
[9] DĄBROWSKA, M., 1993: Kafle późnogotyckie i renesansowe na ziemiach polskich. In: Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich, 7–39. Gniezno.
[10] DĄBROWSKA, M., 2005: Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 79–93. Trebišov.
[11] GOTTFRIED, K., 1933: Jezuici w Jarosławiu. Jarosław.
[12] GOTTFRIED, K., 1939: Anna Ostrogska wojewodzina wołyńska. Zarys biograficzny na tle dziejów Jarosławia. Jarosław.
[13] GOTTFRIED, K., 1972: Z minionych wieków powiatu. In: Jarosław w PRL. Zarys monograficzny (Jadam, H., ed.), 43–66. Rzeszów.
[14] ГYПAЛO, B.–ЛOCИК, M., 2005: Давнi кахлi з Дубна i Львiва (заархеологічними матеріалами) – Die alten Kacheln aus Dubno und Lwiw (nach den Ausgrabungsfunden). In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 109–130. Trebišov.
[15] HOŁUB, J., 1999: Dawne opactwo PP. Benedyktynek. Jarosław.
[16] KIEFFERLING, K., 2008: Jarosław w czasach Anny Ostrogskiej. Szkice do portretu miasta i jego właścicielki (1594–1635). Przemyśl.
[17] KIEFFERLING, K., 2011: Krótka opowieść o mieście Jarosławiu w województwie podkarpackim leżącym. Jarosław.
[18] KOЛYПAЄВA, A., 2006: Чкраїнські кахлі XIV – pочатку XX століть. Львов.
[19] KUNYSZ, A., 1961: Jarosław w pradziejach i wczesnym średniowieczu, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia II (Budzisz, W., ed.), 17–26.
[20] KUNYSZ, A., 1966: Początki Jarosławia w świetle badań archeologicznych, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia IV (Budzisz, W., ed.), 10–26.
[21] KUNYSZ, A., 1971: Historia badań archeologicznych w Jarosławiu, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia VIII (Budzisz, W., ed.), 3–8.
[22] KUS, J., 1995: Przywilej lokacyjny miasta Jarosławia z 1375 r. Jarosław.
[23] LABUDA, J., 2005: Zaujímavé kachlice z Banskej Štiavnice a Sitna. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 175–182. Trebišov.
[24] LEŃ, K., 2000: Jezuickie kolegium św. Jana w Jarosławiu 1573–1773, Studia i Materiały do Dziejów Jezuitów Polskich 4.
[25] LIS, I., 2009: Spacer po Opactwie. Podkarpackie Carcassonne. Jarosław.
[26] LUBELCZYK, A., 2005: Renesansowe kafle z Rzeszowa i Czudca. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 183–1203. Trebišov.
[27] MOTYLEWSKA, I., 2008: Renesansowe kafle z zamku w Inowłodzu. Łódź.
[28] OLSZEWSKA, J., 1961: Katalog wystawy kafli zabytkowych województwa rzeszowskiego. Jarosław.
[29] OLSZEWSKA, J., 1971: Jarosławski ośrodek kaflarski, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia VIII, (Budzisz, W., ed.), 50–60.
[30] ORŁOWICZ, M., 1919: Ilustrowany przewodnik po Galicji. Lwów.
[31] ORŁOWICZ, M., 1921: Jarosław, jego przeszłość i zabytki. Lwów.
[32] PARCZEWSKI, M., 1986: Stan badań nad grodziskami wczesnośredniowiecznymi we wschodniej części polskich Karpat, Acta Archeologica Carpathica XXV, 179–205.
[33] PASZENDA, J., 1971: Dzieje fundacji i budowy kościoła św. Jana w Jarosławiu 1568–1598, Biuletyn Historii Sztuki XXXIII/1 (Lorenz, S., ed.), 3–11.
[34] PASZENDA, J., 1971a: Kościół św. Jana w Jarosławiu w wiekach XVII i XVIII, Biuletyn Historii Sztuki XXXIII/4 (Lorenz, S., ed.), 335–340.
[35] PELCZAR, R., 1999: Działalność oświatowo-kulturalna jezuitów w diecezji przemyskiej w XVI–XVIII wieku. Przemyśl.
[36] PIĄTKIEWICZ-DERENIOWA, M., 1960: Rekonstrukcja dawnych pieców kaflowych, Biuletyn Historii Sztuki XXII/3 (Starzyński, J., ed.), 331–332.
[37] PIĄTKIEWICZ-DERENIOWA, M., 1960a: Kafle wawelskie okresu wczesnego renesansu, Studia do Dziejów Wawelu II, 303–375.
[38] RYCHLIK, I., 1893: Kościół kolegiata Wszystkich Świętych w Jarosławiu. Jarosław.
[39] SIARCZYŃSKI, F., 1826: Wiadomość historyczna i statystyczna o mieście Jarosławiu położonem w Królestwie Galicyi, w Cyrkule Przemyskim, niegdyś w Woiewództwie Ruskim, ziemi Przemyskiey, domu JJ.OO. Xiażąt Czartoryskich dziedzicznem. Lwów.
[40] SROKA, A., 2005: Świątynie jarosławskie. Jarosław.
[41] SROKA, A., 2011: Czterysta lat Opactwa Benedyktynek w Jarosławiu 1611–2011. Jarosław.
[42] SZCZYGIEŁ, R., 1976: Jarmarki jarosławskie i ich rola w handlu Rzeczypospolitej w XVI i XVII w., Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia IX (Sobocki, W., ed.), 38–58.
[43] WAGNER, A., 1929: Handel dawnego Jarosławia. Lwów.
[44] WONDAŚ, A., 1934: Szkice do dziejów Jarosławia. Upadek Jarosławia pod rządami austriackimi 1773–1818. Jarosław.
[2] BOROWIEJSKA-BIRKENMAJEROWA, M., 1977: Jarosław – główne przemiany urbanistyczne do końca XV wieku, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia IX (Olszewska, J., ed.), 20–25.
[3] BROSZKO, M., 2009: Badania archeologiczne prowadzone w Jarosławiu w latach 1960–2009, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego XXX (Czopek, S., ed.), 199–207.
[4] CHOVANEC, J., 2005: Palatínska kachľová pec Imricha Perényiho. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 30–53. Trebišov.
[5] CZOPEK, S., 1993: Kafle z Będziemyśla w woj. rzeszowskim. In: Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich, 75–76. Gniezno.
[6] CZOPEK, S., 1994: Renesansowe kafle z Będziemyśla. In: Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji, Rzeszów, 21–23 IX 1993 (Gruszczyńska, A.–Targońska, A., edd.), 95–120. Rzeszów.
[7] CZOPEK, S., 2005: Renesansowe kafle z Będziemyśla. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 54–78. Trebišov.
[8] DĄBROWSKA, M., 1987: Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII wieku. Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej LVIII. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź.
[9] DĄBROWSKA, M., 1993: Kafle późnogotyckie i renesansowe na ziemiach polskich. In: Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich, 7–39. Gniezno.
[10] DĄBROWSKA, M., 2005: Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 79–93. Trebišov.
[11] GOTTFRIED, K., 1933: Jezuici w Jarosławiu. Jarosław.
[12] GOTTFRIED, K., 1939: Anna Ostrogska wojewodzina wołyńska. Zarys biograficzny na tle dziejów Jarosławia. Jarosław.
[13] GOTTFRIED, K., 1972: Z minionych wieków powiatu. In: Jarosław w PRL. Zarys monograficzny (Jadam, H., ed.), 43–66. Rzeszów.
[14] ГYПAЛO, B.–ЛOCИК, M., 2005: Давнi кахлi з Дубна i Львiва (заархеологічними матеріалами) – Die alten Kacheln aus Dubno und Lwiw (nach den Ausgrabungsfunden). In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 109–130. Trebišov.
[15] HOŁUB, J., 1999: Dawne opactwo PP. Benedyktynek. Jarosław.
[16] KIEFFERLING, K., 2008: Jarosław w czasach Anny Ostrogskiej. Szkice do portretu miasta i jego właścicielki (1594–1635). Przemyśl.
[17] KIEFFERLING, K., 2011: Krótka opowieść o mieście Jarosławiu w województwie podkarpackim leżącym. Jarosław.
[18] KOЛYПAЄВA, A., 2006: Чкраїнські кахлі XIV – pочатку XX століть. Львов.
[19] KUNYSZ, A., 1961: Jarosław w pradziejach i wczesnym średniowieczu, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia II (Budzisz, W., ed.), 17–26.
[20] KUNYSZ, A., 1966: Początki Jarosławia w świetle badań archeologicznych, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia IV (Budzisz, W., ed.), 10–26.
[21] KUNYSZ, A., 1971: Historia badań archeologicznych w Jarosławiu, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia VIII (Budzisz, W., ed.), 3–8.
[22] KUS, J., 1995: Przywilej lokacyjny miasta Jarosławia z 1375 r. Jarosław.
[23] LABUDA, J., 2005: Zaujímavé kachlice z Banskej Štiavnice a Sitna. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 175–182. Trebišov.
[24] LEŃ, K., 2000: Jezuickie kolegium św. Jana w Jarosławiu 1573–1773, Studia i Materiały do Dziejów Jezuitów Polskich 4.
[25] LIS, I., 2009: Spacer po Opactwie. Podkarpackie Carcassonne. Jarosław.
[26] LUBELCZYK, A., 2005: Renesansowe kafle z Rzeszowa i Czudca. In: Gotické a renesančné kachlice v Karpatoch (Chovanec, J., ed.), 183–1203. Trebišov.
[27] MOTYLEWSKA, I., 2008: Renesansowe kafle z zamku w Inowłodzu. Łódź.
[28] OLSZEWSKA, J., 1961: Katalog wystawy kafli zabytkowych województwa rzeszowskiego. Jarosław.
[29] OLSZEWSKA, J., 1971: Jarosławski ośrodek kaflarski, Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia VIII, (Budzisz, W., ed.), 50–60.
[30] ORŁOWICZ, M., 1919: Ilustrowany przewodnik po Galicji. Lwów.
[31] ORŁOWICZ, M., 1921: Jarosław, jego przeszłość i zabytki. Lwów.
[32] PARCZEWSKI, M., 1986: Stan badań nad grodziskami wczesnośredniowiecznymi we wschodniej części polskich Karpat, Acta Archeologica Carpathica XXV, 179–205.
[33] PASZENDA, J., 1971: Dzieje fundacji i budowy kościoła św. Jana w Jarosławiu 1568–1598, Biuletyn Historii Sztuki XXXIII/1 (Lorenz, S., ed.), 3–11.
[34] PASZENDA, J., 1971a: Kościół św. Jana w Jarosławiu w wiekach XVII i XVIII, Biuletyn Historii Sztuki XXXIII/4 (Lorenz, S., ed.), 335–340.
[35] PELCZAR, R., 1999: Działalność oświatowo-kulturalna jezuitów w diecezji przemyskiej w XVI–XVIII wieku. Przemyśl.
[36] PIĄTKIEWICZ-DERENIOWA, M., 1960: Rekonstrukcja dawnych pieców kaflowych, Biuletyn Historii Sztuki XXII/3 (Starzyński, J., ed.), 331–332.
[37] PIĄTKIEWICZ-DERENIOWA, M., 1960a: Kafle wawelskie okresu wczesnego renesansu, Studia do Dziejów Wawelu II, 303–375.
[38] RYCHLIK, I., 1893: Kościół kolegiata Wszystkich Świętych w Jarosławiu. Jarosław.
[39] SIARCZYŃSKI, F., 1826: Wiadomość historyczna i statystyczna o mieście Jarosławiu położonem w Królestwie Galicyi, w Cyrkule Przemyskim, niegdyś w Woiewództwie Ruskim, ziemi Przemyskiey, domu JJ.OO. Xiażąt Czartoryskich dziedzicznem. Lwów.
[40] SROKA, A., 2005: Świątynie jarosławskie. Jarosław.
[41] SROKA, A., 2011: Czterysta lat Opactwa Benedyktynek w Jarosławiu 1611–2011. Jarosław.
[42] SZCZYGIEŁ, R., 1976: Jarmarki jarosławskie i ich rola w handlu Rzeczypospolitej w XVI i XVII w., Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia IX (Sobocki, W., ed.), 38–58.
[43] WAGNER, A., 1929: Handel dawnego Jarosławia. Lwów.
[44] WONDAŚ, A., 1934: Szkice do dziejów Jarosławia. Upadek Jarosławia pod rządami austriackimi 1773–1818. Jarosław.