Lo insólito en Juan Ramón Jiménez

Název: Lo insólito en Juan Ramón Jiménez
Variantní název:
  • The unexpected in Juan Ramón Jiménez
Autor: Olivé, Laia
Zdrojový dokument: Études romanes de Brno. 2024, roč. 45, č. 2, s. 167-178
Rozsah
167-178
  • ISSN
    2336-4416 (online)
Type: Článek
Jazyk
Přístupová práva
otevřený přístup
 

Upozornění: Tyto citace jsou generovány automaticky. Nemusí být zcela správně podle citačních pravidel.

Abstrakt(y)
Pese a ser conocido principalmente por su poesía lírica, Juan Ramón Jiménez es autor de numerosos textos en prosa, de entre los cuales también hay narrativos. Tanto en unos como en otros es frecuente la inclusión de elementos inusuales relacionados con lo que el mismo poeta nombra "la realidad invisible", la cual se introduce en la "visible" creando una sensación de extrañeza en quien percibe tales hechos. Éstos acercan los escritos juanramonianos a la literatura insólita y a sus manifestaciones: lo fantástico, lo extraño y lo que aquí llamamos lo misterioso, presente en la poesía. Este artículo muestra, a partir de una exposición teórica, cómo surge lo insólito en determinados ejemplos de Juan Ramón.
Although Juan Ramón Jiménez is well-known especially due to his lyrical poetry, he is the author of numerous prose texts, among which many of them are narrative. Both forms frequently include unusual elements related to what the poet calls "the invisible reality", which seeps into the "visible reality" producing a strangeness in the ones who perceive these events. These occurrences set Jiménez's work closer to the literature of the unexpected and its different manifestations: the fantastic, the strange and what we name the mysterious, which is present in poetry. Departing from a theoretical exposition, this article shows how the unexpected appears in some texts by Juan Ramón.
Reference
[1] Abraham, C. (2017). Las literaturas de lo insólito. Una tipología. Revista Iberoamericana, 83, 259-260, 283-304. http://sedici.unlp.edu.ar/handle/10915/127853

[2] Albornoz, A. de (1972). Juan Ramón Jiménez o la poesía en sucesión. En J. R. Jiménez, Nueva antolojía (pp. 5-86). Barcelona: Península.

[3] Álvarez Méndez, N.; & Abello Verano, A. (Eds.) (2019). Realidades fracturadas. Estéticas de lo insólito en la narrativa en lengua española (1980-2018). Madrid: Visor.

[4] Blasco Pascual, F. J. (1982). Poética de Juan Ramón. Salamanca: Universidad de Salamanca.

[5] Botton Burlá, F. (1983). Los juegos fantásticos. Estudios de los elementos fantásticos en cuentos de tres narradores hispanoamericanos. México: Universidad Nacional Autónoma.

[6] Caillois, R. (1975 [1967]). De la féerie à la science-fiction. En Obliques. Précédé de Images, images… París: Stock.

[7] Campra, R. (1991). Los silencios del texto en la literatura fantástica. En E. Morillas Ventura (Ed.), El relato fantástico en España e Hispanoamérica (pp. 49-74). Madrid: Ediciones Siruela.

[8] Combe, D. (1999). La referencia desdoblada: el sujeto lírico entre la ficción y la autobiografía. En F. Cabo Aseguinolanza (Ed.), Teorías sobre la Lírica (pp. 127-153). Madrid: Arco/Libros.

[9] Cortázar, J. (1967). Del sentimiento de no estar del todo. En J. Cortázar, La vuelta al día en ochenta mundos (vol. 1) (pp. 21-26). Buenos Aires: Siglo XXI.

[10] Culler, J. (2017). Extending the Theory of the Lyric. Diacritics, 45, 4, 6-14. https://doi.org/10.1353/dia.2017.0017

[11] Freud, S. (1919). Das Unheimliche. Imago, 5/6, 297-324 https://doi.org/10.11588/diglit.25679.17

[12] García, F. (2007). O 'insólito' na narrativa ficcional: a questão e os conceitos na teoria dos gêneros literários. En F. García (Org.): A banalização do insólito: Questões de Gênero Literário – Mecanismos de Construção Narrativa (pp. 11-22). Préfacio de M. de Oliveira Pinto. Río de Janeiro: Dialogarts.

[13] García, F. (2009). A construção do insólito ficcional e sua leitura literária: procedimentos instrucionais da narrativa. I Congresso Nacional de Linguagens e Representações: Linguagens e Leituras. III Encontro Nacional da Cátedra UNESCO de Leitura. VII Encontro Local do PROLER. UESC – ILHÉUS – BA/ 14 a 17 de outubro 2009, 1-6.

[14] Gómez Trueba, M. T. (2003). El libro de sueños de Juan Ramón Jiménez y su problemática aproximación al surrealismo. Hispanic Review, 71, 3, 2003, 393-413, https://doi.org/10.2307/3247248

[15] Gómez Trueba, M. T. (2008). La prosa desnuda de Juan Ramón Jiménez. En J. R. Jiménez, Cuentos largos y otras prosas narrativas breves (pp. 7-36). Ed. M. T. Gómez Trueba. Palencia: Menoscuarto.

[16] González Salvador, A. (1984). De lo fantástico y de la literatura fantástica. Anuario de Estudios Filológicos, 7, 1984, 207-226.

[17] Greimas, A. J. (1966). Sémantique structurale : recherche de méthode. París: Larousse.

[18] Herrero Cecilia, J. (2016). Sobre los aspectos fundamentales de la estética del género fantástico y su evolución desde lo fantástico 'romántico' a lo fantástico 'posmoderno'. Çedille: Revista de Estudios Franceses, extra 6, 2016, 15-51 https://www.ull.es/revistas/index.php/cedille/article/view/1227

[19] Jiménez, J. R. (1961). El trabajo gustoso (Conferencias). Selección y prólogo F. Garfias. Madrid: Aguilar.

[20] Jiménez, J. R. (1967). Ética y ética estética (Crítica y complemento). Ed. F. Garfias. Madrid: Aguilar.

[21] Jiménez, J. R. (1990). Ideolojía (1897-1957). Metamórfosis, IV. Reconstrucción, estudio y notas A. Sánchez Romeralo. Barcelona: Anthropos.

[22] Jiménez, J. R. (1998). Ideolojía – II. Metamórfosis, IV. Justificación, glosas y sugerencias E. Ríos. Moguer: Ediciones de la Fundación Juan Ramón Jiménez.

[23] Jiménez, J. R. (1999a). El modernismo. Apuntes de un curso (1953). Ed. J. Urrutia. Madrid: Visor Libros.

[24] Jiménez, J. R. (1999b). La realidad invisible. Ed. D. Martínez Torrón. Madrid: Cátedra.

[25] Jiménez, J. R. (2005a). Obra poética (vol. 1, tomo 1). Prólogo V. García de la Concha y ed. F. J. Blasco Pascual y M. T. Gómez Trueba. Madrid: Espasa Calpe.

[26] Jiménez, J. R. (2005b). Obra poética (vol. 1, tomo 2). Prólogo V. García de la Concha y ed. F. J. Blasco Pascual y M. T. Gómez Trueba. Madrid: Espasa Calpe.

[27] Jiménez, J. R. (2005c). Obra poética (vol. 2, tomo 3). Prólogo V. García de la Concha y ed. F. J. Blasco Pascual y M. T. Gómez Trueba. Madrid: Espasa Calpe.

[28] Jiménez, J. R. (2005d). Obra poética (vol. 2, tomo 4). Prólogo V. García de la Concha y ed. F. J. Blasco Pascual y M. T. Gómez Trueba. Madrid: Espasa Calpe.

[29] Lanz, J. J. (2017). Juan Ramón Jiménez y el legado de la Modernidad. Barcelona: Anthropos.

[30] Lewis, C. T.; & Short, C. (1879). A Latin Dictionary. Oxford: Clarendon Press, https://logeion.uchicago.edu/

[31] Liddell, H. G.; & Scott, R. (1996). A Greek-English Lexicon. Oxford: Oxford University Press, https://logeion.uchicago.edu/.

[32] Luis, S. (2022). Antología panhispánica de la tradición de lo insólito. Modernismos y vanguardismos (1883-1936). Selección y prólogo de S. Luis. S. l. (EE. UU.): Hal 9000 Editor y Elektrik Generation.

[33] Olivé, L. (2022a). Entre lo fantástico y lo místico: lo misterioso. Letras (Lima), 83, 137, 117-129, https://doi.org/10.30920/letras.93.137.9

[34] Olivé, L. (2022b). Juan Ramón Jiménez, traductor del misterio: Hacia una tipología de símbolos poéticos. Tesis doctoral. Valladolid: Universidad de Valladolid, https://uvadoc.uva.es/handle/10324/59786

[35] Olivé, L. (2023). Tras el rastro de lo fantástico: lo misterioso en la poesía lírica. Metáfora: Revista de Literatura y Análisis del Discurso, 5, 10, 1-22. https://doi.org/10.36286/mrlad.v3i6.141

[36] Olmo Iturriarte, A. del (2009). La conciencia extrañada en la poesía de Juan Ramón Jiménez. En Olmo Iturriarte, A. del, Las poéticas sucesivas de Juan Ramón Jiménez (pp. 233-264). Sevilla: Renacimiento.

[37] Publicado originalmente en F. J. Díez de Revenga y M. de Paco (Eds.) (2007). Pasión de mi vida. Estudios sobre Juan Ramón Jiménez (pp. 125-149). Murcia: Fundación Cajamurcia.

[38] Pfeiffer, J. (1954). Umgang mit Dichtung. Eine Einführung in das Verständnis des Dichterischen. Hamburgo: Verlag von Richard Meiner.

[39] Reis, C. (2014). Figurações do insólito: a reversão do típico. En F. García (Ed.), [Re]visões do fantástico (pp. 33-49). Río de Janeiro: Dialogarts.

[40] Roas, D. (2000). La recepción de la literatura fantástica en la España del siglo XIX. Tesis doctoral. Barcelona: UAB.

[41] Roas, D. (2001). La amenaza de lo fantástico. En D. Roas (Ed.), Teorías de lo fantástico (pp. 7-44). Madrid: Arco/Libros.

[42] Roas, D. (2011). Tras los límites de lo real. Una definición de lo fantástico. Madrid: Páginas de Espuma.

[43] Roas, D. (2014). El reverso de lo real: Formas y categorías de lo insólito. En F. J. Ordiz, & N. Álvarez Méndez (Coords.), Estrategias y figuraciones de lo insólito en la narrativa mexicana (siglos XIX-XXI) (pp. 9-29). Berna: Peter Lang.

[44] Roas, D.; & Casas, A. (2008). Prólogo. En Roas, D., & Casas, A. (Eds.), La realidad oculta. Cuentos fantásticos españoles del siglo XX (pp. 9-56). Palencia: Menoscuarto.

[45] Rodriguez, A. (2003). Le pacte lyrique. Configuration discursive et interaction affective. Sprimont, Bélgica: Mardaga.

[46] Staiger, E. (1961 [1946]). Grundbegriffe der Poetik. Zúrich: Atlantis Verlag AG.

[47] Todorov, T. (2001a [1970]). Introduction à la littérature fantastique. París: Éditions de Seuil.

[48] Todorov, T. (2001b [1970]). Definición de lo fantástico. En D. Roas (Ed.), Teorías de lo fantástico (pp. 47-64). Madrid: Arco/Libros.

[49] Todorov, T. (2001c [1970]). Lo extraño y lo maravilloso. En D. Roas (Ed.), Teorías de lo fantástico (pp. 65-81). Madrid: Arco/Libros.