Title: Średniowieczne i nowożytne posadzkowe płytki ceramiczne ze zbiorów Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie
Variant title:
- Medieval and modern-age terracotta floor tiles from the collections of Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Cieszyn
- Středověké a novověké terakotové podlahové dlaždice ze sbírek Muzea Těšínského Slezska v Těšíně
- Mittelalterliche und neuzeitliche Terrakotta-Bodenfliesen aus den Sammlungen des Museums des Teschener Schlesien in Teschen
Source document: Archaeologia historica. 2012, vol. 37, iss. 2, pp. 629
Extent
629
-
ISSN0231-5823 (print)2336-4386 (online)
Stable URL (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/128285
Type: Article
Language
License: Not specified license
Notice: These citations are automatically created and might not follow citation rules properly.
Abstract(s)
Článek prezentuje tři soubory podlahových dlaždic ze sbírek Muzea Těšínského Slezska v Těšíně. První soubor pochází ze Zámecké hory v Cieszyně. Jde o dlaždice s vyobrazením těšínské orlice bez koruny a dvouocasého lva, které lze rámcově datovat do druhé poloviny 14. století, a vznik dlažby je možné spojit s přestavbou zámku v době vlády Přemyslava Nošaka (1332/1336–1410). Druhý soubor pochází z bývalého dominikánského kostela Maří Magdalény. Jde o dlaždice s vyobrazením okřídlené vousaté hlavy se špičatou čepicí a rohy. Druhý typ je zdoben vegetabilním vzorem. Motiv je s velkou opatrností interpretován jako vyobrazení Mojžíše a datován rámcově do 15. století. Nejmladší soubor pochází z kostela sv. Kříže. Osmiboké dlaždice s korunovanou orlicí, iniciálami EL a HZT a rokem 1648 a menší čtvercové s vyobrazením granátového jablka zdobily dlažbu soukromé kaple poslední těšínské Piastovny – Alžběty Lukrécie.
The article presents three series of floor tiles from the collections of Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Cieszyn. The first series comes from the Góra Zamkowa castle, Cieszyn. The tiles feature the image of the Cieszyn eagle without a crown and a double-tailed lion, and are dated to the second half of the 14th century. Their origin might be associated with the reconstruction of the castle under Przemyslav Nošak (1332/1336–1410). The second series, from the former Dominican Church of St. Mary Magdalene, is decorated with the image of a winged bearded head with a pointed hat and horns and a plant motif. The image has been preliminarily interpreted as Moses and the tiles have been dated to the 15th century. The most recent series comes from the Church of the Holy Cross. The octagonal tiles with a crowned eagle, initials EL and HZT and the year 1648, and smaller square ones with the image of a pomegranate, once adorned the floor of the private chapel of Elżbieta Lukrecja, the last Cieszyn member of the Piast dynasty.
References
[1] CZECHOWICZ, B., 2005: Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza. Warszawa.
[2] CZECHOWICZ, B., 2010: Sztuka Cieszyna w średniowieczu. In: Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych. Tom 1. Cieszyn od zarania do 1528 roku (Panic, I., ed.), 319–343. Cieszyn.
[3] DĚDKOVÁ, L., 1999: Poznámky k nástěnnému malířství ve Slezsku. In: Od Gotiky k renesanci. Výtvarná kultura Moravy a Slezska 1400–1500 – Von der Gotik bis zur Renaissance. Die bildkünstlerische Kultur Mährens und Schlesiens von 1400–1450. IV. Opava (Chamonikola, K., ed.), 67–90. Brno.
[4] FRÖLICH, J., 2006: Gotické dlaždice z královského hradu v Písku, Archeologie ve středních Čechách 10, 879–901.
[5] GOJNICZEK, W., 2010: U schyłku panowania dynastii Piastów. In: Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych. Tom 2. Cieszyn w czasach nowożytknych. 1528–1848 (Panic, I., ed.), 7–133. Cieszyn.
[6] GRYC, J., 2009: Zespół gotyckich płytek posadzkowych z Góry Zamkowej w Cieszynie – Die Kollektion gotischer Fußbodenpflaster vom Schlossberg in Teschen, AH 34, 359–366.
[7] HEJDOVÁ, D.–NECHVÁTAL, B., 1970: Raněstředověké dlaždice v Čechách II – Frühmittelalterliche Fliesen in Böhmen, PA LXI, 395–471.
[8] HOMOLKA, J, 1997: Malíři a dílny pracující na výzdobě kaple sv. Kříže vedle mistra Teodorika. In: Magister Theodoricus. Dvorní malíř císaře Karla IV (Fajt, J., ed.), 350–367. Praha.
[9] JAGOSZ-ZARZYCKA, Z., 2006: Średniowieczne i nowożytne zabytki wydobyte ze studni na Starym Mieście w Cieszynie, Cieszyńskie Studia Muzealne / Těšínský muzejní sborník 2, 32–50.
[10] JASIŃSKI, K., 2002: Dominikańskie pochówki Piastów. In: Dominikanie w środkowej Europie w XIII–XV wieku. Aktywność duszpasterska i kultura intelektualna (Kłoczowski, J.–Spieża, J. A., edd.), 219–237. Poznań.
[11] KOBIELUS, S., 2002: Bestiarium chrześcijańskie. Warszawa.
[12] KREJSOVÁ, J.–ZIMOLA, D., 2012: Keramické dlaždice s motivem Samsona se lvem z Jihlavy a Rokštějna. In: Zaměřeno na středověk. Zdeňkovi Měřínskému k 60. narozeninám, 371–383. Praha.
[13] KUŚ, W., 1995: Wyniki nadzorów archeologicznych prowadzonych na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie, przy nowo odkrytej cylindrycznej wieży średniowiecznej w roku 1995, maszynopis przechowywany w Archiwum Działu Archeologii Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.
[14] KUŚ, W., 1998: Sprawozdanie z badań archeologicznych średniowiecznej wieży cylindrycznej na Górze Zamkowej w Cieszynie, woj. bielskie, Badania Archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1995 roku, 125–133. Katowice.
[15] LANDGRAF, E., 1993: Ornamentierte Bodenfliesen des Mittelalters in Süd- und Westdeutschland 1150–1550. Forschungen und Berichte der Archäologie des Mittelalters in Baden-Württenberg. Band 14/2. Stutgart.
[16] MAJEWSKI, M.–RIESS, H., 1935: Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego z wyniku poszukiwań grobów książąt cieszyńskich z rodu Piastów, maszynopis przechowywany w Archiwum Działu Archeologii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
[17] MAJEWSKI, M.–RIESS, H., 1935a: Sprawozdanie Komitetu obywatelskiego z wyniku poszukiwań grobów książąt cieszyńskich z rodu Piastów, Zaranie Śląskie XI, zeszyt 1, 52–60.
[18] MROZOWSKI, P., 1995: O stylizacji Orła Białego w sztuce polskiej. In: Orzeł Biały – 700 lat herbu Państwa Polskiego, 43–65. Warszawa.
[19] PANIC, I., 2010: Dzieje Cieszyna w średniowieczu. In: Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych. Tom 1. Cieszyn od zarania do 1528 roku (Panic, I., ed.), 137–316. Cieszyn.
[20] RICHTEROVÁ, J., 1983: Orlice jako chronologický motiv kachlového reliéfu – Der Adler als chronologisch relevantes Motiv des Kachelreliefs, AH 8, 155–165.
[21] ROYT, J., 2006: Slovník biblické ikonografie. Praha.
[22] SPYRA, J., 1991: Piastowskie zabytki w zbiorach muzealnych, Rocznik Cieszyński 6/7, 51–57.
[23] TABOR, D., 2008: Malarstwo książkowe na Śląsku w XIV wieku. Kraków.
[2] CZECHOWICZ, B., 2010: Sztuka Cieszyna w średniowieczu. In: Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych. Tom 1. Cieszyn od zarania do 1528 roku (Panic, I., ed.), 319–343. Cieszyn.
[3] DĚDKOVÁ, L., 1999: Poznámky k nástěnnému malířství ve Slezsku. In: Od Gotiky k renesanci. Výtvarná kultura Moravy a Slezska 1400–1500 – Von der Gotik bis zur Renaissance. Die bildkünstlerische Kultur Mährens und Schlesiens von 1400–1450. IV. Opava (Chamonikola, K., ed.), 67–90. Brno.
[4] FRÖLICH, J., 2006: Gotické dlaždice z královského hradu v Písku, Archeologie ve středních Čechách 10, 879–901.
[5] GOJNICZEK, W., 2010: U schyłku panowania dynastii Piastów. In: Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych. Tom 2. Cieszyn w czasach nowożytknych. 1528–1848 (Panic, I., ed.), 7–133. Cieszyn.
[6] GRYC, J., 2009: Zespół gotyckich płytek posadzkowych z Góry Zamkowej w Cieszynie – Die Kollektion gotischer Fußbodenpflaster vom Schlossberg in Teschen, AH 34, 359–366.
[7] HEJDOVÁ, D.–NECHVÁTAL, B., 1970: Raněstředověké dlaždice v Čechách II – Frühmittelalterliche Fliesen in Böhmen, PA LXI, 395–471.
[8] HOMOLKA, J, 1997: Malíři a dílny pracující na výzdobě kaple sv. Kříže vedle mistra Teodorika. In: Magister Theodoricus. Dvorní malíř císaře Karla IV (Fajt, J., ed.), 350–367. Praha.
[9] JAGOSZ-ZARZYCKA, Z., 2006: Średniowieczne i nowożytne zabytki wydobyte ze studni na Starym Mieście w Cieszynie, Cieszyńskie Studia Muzealne / Těšínský muzejní sborník 2, 32–50.
[10] JASIŃSKI, K., 2002: Dominikańskie pochówki Piastów. In: Dominikanie w środkowej Europie w XIII–XV wieku. Aktywność duszpasterska i kultura intelektualna (Kłoczowski, J.–Spieża, J. A., edd.), 219–237. Poznań.
[11] KOBIELUS, S., 2002: Bestiarium chrześcijańskie. Warszawa.
[12] KREJSOVÁ, J.–ZIMOLA, D., 2012: Keramické dlaždice s motivem Samsona se lvem z Jihlavy a Rokštějna. In: Zaměřeno na středověk. Zdeňkovi Měřínskému k 60. narozeninám, 371–383. Praha.
[13] KUŚ, W., 1995: Wyniki nadzorów archeologicznych prowadzonych na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie, przy nowo odkrytej cylindrycznej wieży średniowiecznej w roku 1995, maszynopis przechowywany w Archiwum Działu Archeologii Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.
[14] KUŚ, W., 1998: Sprawozdanie z badań archeologicznych średniowiecznej wieży cylindrycznej na Górze Zamkowej w Cieszynie, woj. bielskie, Badania Archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1995 roku, 125–133. Katowice.
[15] LANDGRAF, E., 1993: Ornamentierte Bodenfliesen des Mittelalters in Süd- und Westdeutschland 1150–1550. Forschungen und Berichte der Archäologie des Mittelalters in Baden-Württenberg. Band 14/2. Stutgart.
[16] MAJEWSKI, M.–RIESS, H., 1935: Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego z wyniku poszukiwań grobów książąt cieszyńskich z rodu Piastów, maszynopis przechowywany w Archiwum Działu Archeologii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
[17] MAJEWSKI, M.–RIESS, H., 1935a: Sprawozdanie Komitetu obywatelskiego z wyniku poszukiwań grobów książąt cieszyńskich z rodu Piastów, Zaranie Śląskie XI, zeszyt 1, 52–60.
[18] MROZOWSKI, P., 1995: O stylizacji Orła Białego w sztuce polskiej. In: Orzeł Biały – 700 lat herbu Państwa Polskiego, 43–65. Warszawa.
[19] PANIC, I., 2010: Dzieje Cieszyna w średniowieczu. In: Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych. Tom 1. Cieszyn od zarania do 1528 roku (Panic, I., ed.), 137–316. Cieszyn.
[20] RICHTEROVÁ, J., 1983: Orlice jako chronologický motiv kachlového reliéfu – Der Adler als chronologisch relevantes Motiv des Kachelreliefs, AH 8, 155–165.
[21] ROYT, J., 2006: Slovník biblické ikonografie. Praha.
[22] SPYRA, J., 1991: Piastowskie zabytki w zbiorach muzealnych, Rocznik Cieszyński 6/7, 51–57.
[23] TABOR, D., 2008: Malarstwo książkowe na Śląsku w XIV wieku. Kraków.