Title: Językowy obraz narodów zawarty we frazeologii cieszyńskiej
Variant title:
- Linguistic picture of nations contain in phraseology of Cieszyn area
Source document: Opera Slavica. 2015, vol. 25, iss. 4, pp. 27-39
Extent
27-39
-
ISSN1211-7676 (print)2336-4459 (online)
Stable URL (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/134616
Type: Article
Language
License: Not specified license
Notice: These citations are automatically created and might not follow citation rules properly.
Abstract(s)
Niniejszy artykuł skupia się na zagadnieniu językowego obrazu narodów zawartym we frazeologii cieszyńskiej. Podczas pracy przebadano około 140 powiedzeń wyekscerpowanych ze zbioru Józefa Ondrusza Przysłowia i przymówiska ludowe ze Śląska Cieszyńskiego. Narodowości i sprawy z nimi związane towarzyszyły ludowi cieszyńskiemu na co dzień, gdyż omawiany teren był w przeszłości wielonarodowościowy. W badanym materiale zaznaczyła się rzeczywistość okolic Cieszyna – na przykład skojarzenie Czecha z diabłem oraz w większości negatywny stosunek do przedstawionych narodowości.
This article presents research on linguistic picture, specifically a reflection about nations in phraseology in Cieszyn Silesia. During work studied about 140 sayings excerpted from Józef Ondrusz's collection Przysłowia i przymówiska ludowe ze Śląska Cieszyńskiego. Nations and matters of nationality were accompanied by people of Cieszyn Silesia every day, because discussed area was in the past multinational area. Reality surrounding Cieszyn noted in the test material - for example association Czech with a devil and in the most negative attitude towards presented nationality.
References
[1] ANUSIEWICZ, J.: Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki. Wrocław 1994.
[2] ANUSIEWICZ, J., DĄBROWSKA, A., FLEISCHER, M.:, Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej. In: Język a Kultura, t. 13, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław 2000, s. 11–44.
[3] ANUSIEWICZ, J.:, Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku. In: Językowy obraz świata, red. J. Barmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999, s. 261–289.
[4] BARTMIŃSKI, J.:, Językowe podstawy obrazu świata. Lublin 2012, wyd. 5.
[5] BARTMIŃSKI, J., PANASIUK, J.: Stereotypy językowe. In: Współczesny język polski. Pod red. Bartmiński, J., Wrocław–Lublin 1993, s. 363–387.
[6] BYSTROŃ, J. S.: Megalomania narodowa. Warszawa 1995.
[7] CAŁA, A.: Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej. Warszawa 1992.
[8] DŹWIGOŁ, R.:, Stereotypy etniczne – kryteria inności, obcości. In: Językoznawstwo historyczne i typologiczne. Pod red. L. Bednarczuk, W. Smoczyński, M. Wojtyła-Świerzowska, Kraków 2008, s. 583–600.
[9] DŹWIGOŁ, R.: Stereotyp Cygana w języku polskim. In: Romowie w Polsce i Europie. Pod red. Borek, P., Kraków, 2007, s. 9–23.
[10] CHLEBDA, W.: Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania. http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-12/JK12-chlebda.pdf. (dostęp dnia 15.01.2015).
[11] LAKOFF, G., JOHNSON, M.: Metafory w naszym życiu. Warszawa 1988.
[12] LINDE, S. B.: Słownik języka polskiego. Hasło [cygan], t. 1., Lwów, 1854.
[13] LINDE, S. B.: Słownik języka polskiego. Hasło [żyd], t. 6., Lwów 1860.
[14] ŁOZOWSKI, P.: W poszukiwaniu ontologicznego statusu JOS-u: językowy obraz świata czy językowy obraz kultury i doświadczenia? In: Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów 3. Problemy eksplikowania i profilowania pojęć. Pod red. Bielińska-Gardziel, I., Niebrzegowska-Bartmińska, S., Szadura, J., Lublin, 2014, s. 9–19.
[15] MAŃCZYK, A.:, Wspólnota językowa i jej obraz świata: krytyczne uwagi do teorii językowej Leo Weisgerbera. Zielona Góra 1982.
[16] ONDRUSZ, J.:, Przysłowia i przymówiska ludowe ze Śląska Cieszyńskiego. Wrocław 1960.
[17] PISAREK, W.: Językowy obraz świata. In: Encyklopedia wiedzy o języku polskim. Red. Urbańczyk, S., Wrocław, 1978, s. 143.
[18] Słownik terminów literackich PWN. Red. J. Sławiński, Wrocław 1989.
[19] ŚWIERCZYŃSKA, D.: Narody w przysłowiach. http://archiwum.wiz.pl/1996/96023300.asp, (dostęp dnia 21.01.2015).
[20] ZAMBRZYCKA, M.: Stereotypowe wizerunki Cyganów-Romóww kulturze i języku polskim. http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/4211 (dostęp dnia 02.02.2015).
[21] http:sjp.pwn.pl/sjp/;2576254 (dostęp dnia 02.02. 2015).
[22] http:sjp.pwn.pl/szukaj/przysłowie.html (dostęp dnia 20.10.2014).
[2] ANUSIEWICZ, J., DĄBROWSKA, A., FLEISCHER, M.:, Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej. In: Język a Kultura, t. 13, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław 2000, s. 11–44.
[3] ANUSIEWICZ, J.:, Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku. In: Językowy obraz świata, red. J. Barmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999, s. 261–289.
[4] BARTMIŃSKI, J.:, Językowe podstawy obrazu świata. Lublin 2012, wyd. 5.
[5] BARTMIŃSKI, J., PANASIUK, J.: Stereotypy językowe. In: Współczesny język polski. Pod red. Bartmiński, J., Wrocław–Lublin 1993, s. 363–387.
[6] BYSTROŃ, J. S.: Megalomania narodowa. Warszawa 1995.
[7] CAŁA, A.: Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej. Warszawa 1992.
[8] DŹWIGOŁ, R.:, Stereotypy etniczne – kryteria inności, obcości. In: Językoznawstwo historyczne i typologiczne. Pod red. L. Bednarczuk, W. Smoczyński, M. Wojtyła-Świerzowska, Kraków 2008, s. 583–600.
[9] DŹWIGOŁ, R.: Stereotyp Cygana w języku polskim. In: Romowie w Polsce i Europie. Pod red. Borek, P., Kraków, 2007, s. 9–23.
[10] CHLEBDA, W.: Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania. http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-12/JK12-chlebda.pdf. (dostęp dnia 15.01.2015).
[11] LAKOFF, G., JOHNSON, M.: Metafory w naszym życiu. Warszawa 1988.
[12] LINDE, S. B.: Słownik języka polskiego. Hasło [cygan], t. 1., Lwów, 1854.
[13] LINDE, S. B.: Słownik języka polskiego. Hasło [żyd], t. 6., Lwów 1860.
[14] ŁOZOWSKI, P.: W poszukiwaniu ontologicznego statusu JOS-u: językowy obraz świata czy językowy obraz kultury i doświadczenia? In: Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów 3. Problemy eksplikowania i profilowania pojęć. Pod red. Bielińska-Gardziel, I., Niebrzegowska-Bartmińska, S., Szadura, J., Lublin, 2014, s. 9–19.
[15] MAŃCZYK, A.:, Wspólnota językowa i jej obraz świata: krytyczne uwagi do teorii językowej Leo Weisgerbera. Zielona Góra 1982.
[16] ONDRUSZ, J.:, Przysłowia i przymówiska ludowe ze Śląska Cieszyńskiego. Wrocław 1960.
[17] PISAREK, W.: Językowy obraz świata. In: Encyklopedia wiedzy o języku polskim. Red. Urbańczyk, S., Wrocław, 1978, s. 143.
[18] Słownik terminów literackich PWN. Red. J. Sławiński, Wrocław 1989.
[19] ŚWIERCZYŃSKA, D.: Narody w przysłowiach. http://archiwum.wiz.pl/1996/96023300.asp, (dostęp dnia 21.01.2015).
[20] ZAMBRZYCKA, M.: Stereotypowe wizerunki Cyganów-Romóww kulturze i języku polskim. http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/4211 (dostęp dnia 02.02.2015).
[21] http:sjp.pwn.pl/sjp/;2576254 (dostęp dnia 02.02. 2015).
[22] http:sjp.pwn.pl/szukaj/przysłowie.html (dostęp dnia 20.10.2014).