Title: Tradycja wojny Starotestamentowej w literaturze rosyjskiej a Armia Konna Izaaka Babla
Variant title:
- The tradition of the Old Testament War in the Russian literature and Isaac Babel's Red Cavalry (Konarmiya)
Source document: Slavica litteraria. 2019, vol. 22, iss. 1, pp. 89-105
Extent
89-105
-
ISSN1212-1509 (print)2336-4491 (online)
Persistent identifier (DOI): https://doi.org/10.5817/SL2019-1-9
Stable URL (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/141351
Type: Article
Language
License: Not specified license
Notice: These citations are automatically created and might not follow citation rules properly.
Abstract(s)
Autor śledzi topos wojny Starotestamentowej w literaturze staroruskiej (np. Żywot Aleksandra Newskiego) i rosyjskiej (Wojna i pokój Lwa Tołstoja). Za reprezentatywną pod tym względem uważa wojnę obronną w Biblii, jaką była bitwa z Amalekitami. Teksty reprezentujące ów topos koreluje z odpowiednimi kontekstami etycznymi, politycznymi i religijnymi, w tym z dwoma mitami ideologicznymi: Moskwą jako Trzecim Rzymem oraz Nową Jerozolimą. Według autora, wojnę polsko-bolszewicką (1919–1920) Babel odczytuje właśnie jako wojnę obronną, wypaczając fakty historyczne. Jednocześnie Babel wypacza ustalenia Starego Testamentu w kwestii relacji: zabijanie – mordowanie. Bóg Starotestamentowy nie jest przeciw zabijaniu, ale raczej przeciw mordowaniu. Babel nie ma nic przeciwko mordowaniu Polaków i Żydów przez Armię Konną.
The author follows the topos of the Old Testament War in the Old Russian Literature (e.g. Life of Alexander Nevsky) and the Russian literature (Lev Tolstoy's War and Peace). According to the author, the most representative war was a defence war in the Bible, that is the war with Amalekites. The autor correlates the texts representing this topos with the corresponding etical, political and religious contexts, including two ideological myths: Moscow as the Third Rome and New Jerusalem. In author's view, the Polish-Bolshevik War (1919–1920) was seen by Babel as a defence war, which is a distortion of historical facts. At the same time, Babel distorts the foundations of the Old Testament concerning the relation: killing – murdering. The Old Testament's God is not opposed to killing, but rather – murdering. Babel has nothing against murdering Poles and Jews by the Cavarly.
pol
eng
References
[1] BABEĽ, Isaak: Konarmija. Dostępne: http://lib.ru/PROZA/BABEL/Konarmija.modernlib.net/…/Konarmija/Real.
[2] GRAVES, Robert: Mity greckie. Przeł. H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974.
[3] Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, List do Rzymian, Księga Jozuego, Księga Samuela (1, 2). In: Pismo Święte w przekładzie Nowego Świata. Nowy Jork: Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, 1997.
[4] Poslanija Ivana Groznogo. Red. V. P. Adrianova Peretc. Moskva – Leningrad: Izdateľstvo Akademii Nauk SSSR, 1951.
[5] Słowo o życiu i śmierci wielkiego księcia Dymitra Iwanowicza, cara ruskiego. Dostępne: http://www.pushinskijdom.ru/Default.aspx?tabid=4985.
[6] TOLSTOJ, Lev Nikolajevič: Vojna i mir. T. III−IV. Moskva: Eksmo, 2006.
[7] Żywot Aleksandra Newskiego. In: JAKUBOWSKI, Wiktor – ŁUŻNY, Ryszard. Literatura staroruska: wiek XI–XVII. Antologia. Warszawa: PWN, 1971.
[8] BACZKOWSKI, Michał: Kontynent europejski w latach 1789–1849. In: Wielka historia świata. Świat w latach 1800–1850. Tom IX. Red. A. Chwalba. Warszawa: Świat Książki, 2006.
[9] BARDACH, Juliusz – LEŚNODORSKI, Bogusław – PIETRZAK, Michał: Historia państwa i prawa polskiego. Warszawa: Lexis Nexis, 2009.
[10] Biblia Makarego. Dostęp: https://pl.wikipedia.org/wiki/Biblia_Makarego.
[11] BILLINGTON, James: Ideologia Moskiewska. In: Chrześcijaństwo Rusi Kijowskiej. Białorusi, Ukrainy i Rosji (X–XVII wiek). Red. J. Kłoczowski. Kraków: PAU, 1997.
[12] BUŁAWA, Katarzyna: Tropologiczny sens Żywota Aleksandra Newskiego oraz Słowa o życiu i śmierci wielkiego księcia Dymitra Iwanowicza, cara ruskiego. Studia Slavica XIV, 2010, s. 73–90.
[13] BURZYŃSKA, Anna: Kulturowy zwrot teorii. In: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. M. P. Markowski i R. Nycz. Kraków: Universitas, 2006.
[14] DRAWICZ, Andrzej: Lata dwudzieste. Proza. In: Historia literatury rosyjskiej XX wieku. Red. tenże. Wyd 2. Warszawa: PWN, 2002.
[15] DUDA, Katarzyna: Literatura rosyjska XX wieku. In: Rosjoznawstwo. Red. L. Suchanek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.
[16] FONNESBERG-SCHMIDT, Iben: Papieże i krucjaty bałtyckie 1147–1254. Przeł. B. Solecki. Warszawa: Bellona, 2009.
[17] GIEYSZTOR-MIŁOBĘDZKA, Elżbieta: Symbol we wnętrzu kościelnym. In: Symbol i poznanie. Red. T. Kostyrko. Warszawa: PWN, 1987.
[18] GORCZYCA, Wojciech: Prawdy o micie, symbolu i historii. Briusow, Iwanow, Gumilow. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2008.
[19] GORCZYCA, Wojciech: Iwan IV Groźny. Portret kulturowy władcy. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2012.
[20] GORCZYCA, Wojciech: Wschodni utopizm Włodzimierza Sołowiowa i symbolistów rosyjskich. In: Problemy utopii i antyutopii w literaturach słowiańskich i historii Słowian. Red. W. Gorczyca i I. Pospíšil. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2014.
[21] GORCZYCA, Wojciech: Utopizmy Lwa Tołstoja (1852–1869). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2015.
[22] GORCZYCA, Wojciech: Chłodny Dom i Mongolia Wewnętrzna w pisarskiej wizji Wasyla Aksionowa i Wiktora Pielewina. In: Współczesny świat słowiański, II. Red. K. Feruga i A. Ostrowska-Knapik. Praha: Verbum, 2016. Dostępne: http://www.ks.ath.bielsko/plwspolczesny-swiat-slowianski.
[23] GORCZYCA, Wojciech: Literatura rosyjska. Aspekty kulturowe. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2016.
[24] GORCZYCA, Wojciech: Stanisław Haykowski (1902–1943). Ułan i malarz batalista. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2018.
[25] GREŃ, Sabina: Mongołowie i Rusini. Słowo o życiu i śmierci wielkiego księcia Dymitra Iwanowicza, cara ruskiego. In: Współczesny świat słowiański, II. Red. K. Feruga i A. Ostrowska-Knapik. Praha: Verbum, 2016. Dostępne: http://www.ks.ath.bielsko/plwspolczesny-swiat-slowianski.
[26] JAKUBOWSKI, Wiktor: Piśmiennictwo zjednoczonego państwa moskiewskiego (1500–1630). In: Historia literatury rosyjskiej. Red. M. Jakóbiec. Warszawa: PWN, 1976.
[27] MAJEWSKI, Marcin: Prehistoria biblijna. Dostępne: http://bractwoslowa.pl/wp-content/uploads/2018/02/5.-PREHISTORIA-BIBLIJNA-Rdz-1-11-Marcin-Majewski-A-10-II-2018.pdf.
[28] MAKAROVA, I. A.: Socialističeskij realizm. In: Russkaja literatura XX veka. Red. S. I. Tišina. Sankt-Peterburg 2002.
[29] MARKOWSKI, Michał Paweł: Badania kulturowe. In: Teorie literackie XX wieku. Red. A. Burzyńska i tenże. Kraków: Universitas, 2007.
[30] PAWŁOW, Andriej – PIERRIE, Maureen: Iwan IV Groźny. Car i tyran. Przeł. Sł. Kędzierski. Warszawa: Bellona, 2008.
[31] PIPES, Richard: Rosja carów. Przeł. Wł. Jeżewski. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 2010.
[32] POVSHEDNAYA, Oxana: Symbolika zwierząt w judaizmie biblijnym na przykładzie Księgi Madrości Syracha. Bielańskie Studia Teologiczne, 2016, 2. Dostęp: http://www.vol.jw.org/af/vol/d/r12/Lp-p/1200000591.
[33] SMAGA, Józef: Narodziny i upadek imperium. ZSRR 1917–1990. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1992.
[34] ŚLIWIŃSKA, Kamila Magdalena: Postawa wobec rewolucji i rzeczywistości sowieckiej pisarza Izaaka Babla (1894–1939). In: Tejże: Literackie środowisko Odessy wobec rewolucji i rzeczywistości sowieckiej. Dostęp: https://repozytorium-amu.edu.pl/bitstream,10593/9321/1/Sliwinska_PHD.pdf.
[35] ŚLUSAREK, Krzysztof: Rzeczpospolita w XVIII wieku. In: Wielka historia świata. Świat w XVIII wieku. T. VIII. Red. P. Franaszek. Warszawa: Świat Książki, 2005.
[36] SUCHICH, Igor Nikolajevič: Epos. "Konarmija" I. Babelja. In: Russkaja literatura XX veka. Red. S. I. Tišina. Sankt-Peterburg: 2002.
[37] SZYLNIK, Lew: Czarne dziury historii Rosji. Przeł. M. Leczycka. Warszawa: Bellona, 2011.
[38] THOMPSON, Ewa: Trubadurzy imperium. Przeł. A. Sierszulska. Kraków: Universitas, 2000.
[39] TOMASZEK, M.: "Pravdy" Nikity Sokolova. In: Tekst literacki i tekst kultury w glottodydaktyce. Red. W. Gorczyca. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2010.
[40] TOPOLSKI, Jerzy: Historia Polski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
[41] Wojna w Biblii. Dostęp: https://www.gotquestions.org/Polski/wojna-wBiblii.html.
[42] Żydzi w Galicji. Dostęp: https://www.irekw.internetdsl.pl/zydzi_w_galicji.
[2] GRAVES, Robert: Mity greckie. Przeł. H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974.
[3] Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, List do Rzymian, Księga Jozuego, Księga Samuela (1, 2). In: Pismo Święte w przekładzie Nowego Świata. Nowy Jork: Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, 1997.
[4] Poslanija Ivana Groznogo. Red. V. P. Adrianova Peretc. Moskva – Leningrad: Izdateľstvo Akademii Nauk SSSR, 1951.
[5] Słowo o życiu i śmierci wielkiego księcia Dymitra Iwanowicza, cara ruskiego. Dostępne: http://www.pushinskijdom.ru/Default.aspx?tabid=4985.
[6] TOLSTOJ, Lev Nikolajevič: Vojna i mir. T. III−IV. Moskva: Eksmo, 2006.
[7] Żywot Aleksandra Newskiego. In: JAKUBOWSKI, Wiktor – ŁUŻNY, Ryszard. Literatura staroruska: wiek XI–XVII. Antologia. Warszawa: PWN, 1971.
[8] BACZKOWSKI, Michał: Kontynent europejski w latach 1789–1849. In: Wielka historia świata. Świat w latach 1800–1850. Tom IX. Red. A. Chwalba. Warszawa: Świat Książki, 2006.
[9] BARDACH, Juliusz – LEŚNODORSKI, Bogusław – PIETRZAK, Michał: Historia państwa i prawa polskiego. Warszawa: Lexis Nexis, 2009.
[10] Biblia Makarego. Dostęp: https://pl.wikipedia.org/wiki/Biblia_Makarego.
[11] BILLINGTON, James: Ideologia Moskiewska. In: Chrześcijaństwo Rusi Kijowskiej. Białorusi, Ukrainy i Rosji (X–XVII wiek). Red. J. Kłoczowski. Kraków: PAU, 1997.
[12] BUŁAWA, Katarzyna: Tropologiczny sens Żywota Aleksandra Newskiego oraz Słowa o życiu i śmierci wielkiego księcia Dymitra Iwanowicza, cara ruskiego. Studia Slavica XIV, 2010, s. 73–90.
[13] BURZYŃSKA, Anna: Kulturowy zwrot teorii. In: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. M. P. Markowski i R. Nycz. Kraków: Universitas, 2006.
[14] DRAWICZ, Andrzej: Lata dwudzieste. Proza. In: Historia literatury rosyjskiej XX wieku. Red. tenże. Wyd 2. Warszawa: PWN, 2002.
[15] DUDA, Katarzyna: Literatura rosyjska XX wieku. In: Rosjoznawstwo. Red. L. Suchanek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.
[16] FONNESBERG-SCHMIDT, Iben: Papieże i krucjaty bałtyckie 1147–1254. Przeł. B. Solecki. Warszawa: Bellona, 2009.
[17] GIEYSZTOR-MIŁOBĘDZKA, Elżbieta: Symbol we wnętrzu kościelnym. In: Symbol i poznanie. Red. T. Kostyrko. Warszawa: PWN, 1987.
[18] GORCZYCA, Wojciech: Prawdy o micie, symbolu i historii. Briusow, Iwanow, Gumilow. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2008.
[19] GORCZYCA, Wojciech: Iwan IV Groźny. Portret kulturowy władcy. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2012.
[20] GORCZYCA, Wojciech: Wschodni utopizm Włodzimierza Sołowiowa i symbolistów rosyjskich. In: Problemy utopii i antyutopii w literaturach słowiańskich i historii Słowian. Red. W. Gorczyca i I. Pospíšil. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2014.
[21] GORCZYCA, Wojciech: Utopizmy Lwa Tołstoja (1852–1869). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2015.
[22] GORCZYCA, Wojciech: Chłodny Dom i Mongolia Wewnętrzna w pisarskiej wizji Wasyla Aksionowa i Wiktora Pielewina. In: Współczesny świat słowiański, II. Red. K. Feruga i A. Ostrowska-Knapik. Praha: Verbum, 2016. Dostępne: http://www.ks.ath.bielsko/plwspolczesny-swiat-slowianski.
[23] GORCZYCA, Wojciech: Literatura rosyjska. Aspekty kulturowe. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2016.
[24] GORCZYCA, Wojciech: Stanisław Haykowski (1902–1943). Ułan i malarz batalista. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2018.
[25] GREŃ, Sabina: Mongołowie i Rusini. Słowo o życiu i śmierci wielkiego księcia Dymitra Iwanowicza, cara ruskiego. In: Współczesny świat słowiański, II. Red. K. Feruga i A. Ostrowska-Knapik. Praha: Verbum, 2016. Dostępne: http://www.ks.ath.bielsko/plwspolczesny-swiat-slowianski.
[26] JAKUBOWSKI, Wiktor: Piśmiennictwo zjednoczonego państwa moskiewskiego (1500–1630). In: Historia literatury rosyjskiej. Red. M. Jakóbiec. Warszawa: PWN, 1976.
[27] MAJEWSKI, Marcin: Prehistoria biblijna. Dostępne: http://bractwoslowa.pl/wp-content/uploads/2018/02/5.-PREHISTORIA-BIBLIJNA-Rdz-1-11-Marcin-Majewski-A-10-II-2018.pdf.
[28] MAKAROVA, I. A.: Socialističeskij realizm. In: Russkaja literatura XX veka. Red. S. I. Tišina. Sankt-Peterburg 2002.
[29] MARKOWSKI, Michał Paweł: Badania kulturowe. In: Teorie literackie XX wieku. Red. A. Burzyńska i tenże. Kraków: Universitas, 2007.
[30] PAWŁOW, Andriej – PIERRIE, Maureen: Iwan IV Groźny. Car i tyran. Przeł. Sł. Kędzierski. Warszawa: Bellona, 2008.
[31] PIPES, Richard: Rosja carów. Przeł. Wł. Jeżewski. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 2010.
[32] POVSHEDNAYA, Oxana: Symbolika zwierząt w judaizmie biblijnym na przykładzie Księgi Madrości Syracha. Bielańskie Studia Teologiczne, 2016, 2. Dostęp: http://www.vol.jw.org/af/vol/d/r12/Lp-p/1200000591.
[33] SMAGA, Józef: Narodziny i upadek imperium. ZSRR 1917–1990. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1992.
[34] ŚLIWIŃSKA, Kamila Magdalena: Postawa wobec rewolucji i rzeczywistości sowieckiej pisarza Izaaka Babla (1894–1939). In: Tejże: Literackie środowisko Odessy wobec rewolucji i rzeczywistości sowieckiej. Dostęp: https://repozytorium-amu.edu.pl/bitstream,10593/9321/1/Sliwinska_PHD.pdf.
[35] ŚLUSAREK, Krzysztof: Rzeczpospolita w XVIII wieku. In: Wielka historia świata. Świat w XVIII wieku. T. VIII. Red. P. Franaszek. Warszawa: Świat Książki, 2005.
[36] SUCHICH, Igor Nikolajevič: Epos. "Konarmija" I. Babelja. In: Russkaja literatura XX veka. Red. S. I. Tišina. Sankt-Peterburg: 2002.
[37] SZYLNIK, Lew: Czarne dziury historii Rosji. Przeł. M. Leczycka. Warszawa: Bellona, 2011.
[38] THOMPSON, Ewa: Trubadurzy imperium. Przeł. A. Sierszulska. Kraków: Universitas, 2000.
[39] TOMASZEK, M.: "Pravdy" Nikity Sokolova. In: Tekst literacki i tekst kultury w glottodydaktyce. Red. W. Gorczyca. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2010.
[40] TOPOLSKI, Jerzy: Historia Polski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
[41] Wojna w Biblii. Dostęp: https://www.gotquestions.org/Polski/wojna-wBiblii.html.
[42] Żydzi w Galicji. Dostęp: https://www.irekw.internetdsl.pl/zydzi_w_galicji.