Název: Models of dialogue opera in the Polish theater at the turn of the 18th and 19th centuries : Józef Elsner's works for Wojciech Bogusławski's stage
Zdrojový dokument: Musicologica Brunensia. 2024, roč. 59, č. 2, s. 57-74
Rozsah
57-74
-
ISSN1212-0391 (print)2336-436X (online)
Trvalý odkaz (DOI): https://doi.org/10.5817/MB2024-2-4
Trvalý odkaz (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/digilib.80849
Type: Článek
Jazyk
Licence: CC BY-SA 4.0 International
Přístupová práva
otevřený přístup
Upozornění: Tyto citace jsou generovány automaticky. Nemusí být zcela správně podle citačních pravidel.
Abstrakt(y)
The article accounts for the most important trends in Józef Elsner's Polish operatic output from the years 1797–1814, as considered within the conceptual framework of dialogue opera research. The existing literature frames the "dialogue opera problem" primarily as an opposition of the French and North-German aesthetics – characterized by the awareness of problematic nature of juxtaposing singing with speech – and the South-German attitude that adhered to the Italian-inspired autonomy of music. While the Polish's theater belonging to this latter circle seems evident, deviation from this basic attitude comes rather from impulses of non-operatic genres and the aesthetic of the spoken theater. The most unique phenomena arose from conservatively classicist and literary rather than musical attitude prevalent among the most influential circles of the Warsaw cultural elite.
Reference
[1] CIMAROSA, Domenico. Gli Orazi e i Curati [Italian score with added Polish translation by Ludwik Osiński]. Pl–Wtm 941.
[2] ELSNER, Józef. Amazonki, czyli Herminia [autograph score]. PL–Wn Mus. 90/1 and 90/2; vocal score: Pl–Wn Mus. 89/1 and 89/2.
[3] ELSNER, Józef. Chimère et réalité [autograph score]. PL–Wn Mus 85/1.
[4] ELSNER, Józef. Chimère et réalité [authorized manuscript score]. F–Pn Mus MS–8259.
[5] ELSNER, Józef. Echo w lesie [autograph score]. PL–Wn Mus 78.
[6] ELSNER, Józef. Kabalista [autograph score]. PL–Wn Mus. 87/1 and 97/2.
[7] ELSNER, Józef. Leszek Biały [autograph score of the first act]. PL–Wtm 910.
[8] ELSNER, Józef. Sułtan Wampum [manuscript score]. PL–Wn Mus. 86/1 and 86/2.
[9] ELSNER, Józef. Wieszczka Urzella [autograph score]. PL–Wn Mus. 83/1, 83/2, 83/3, (with prompter's shortened score: PL–Wn Mus. 83/4).
[10] ADAMCZEWSKI, Jakub. Achilles [after Achille by Giovanni da Gamerra]. Warszawa: u X. Pijarów, 1808.
[11] [AIGNAN, Étienne.] Chimère et réalité, opéra–comique en un acte et en vers. Paris: Barba, 1803.
[12] BOGUSŁAWSKI, Wojciech. Amazonki, czyli Herminia. In [Wojciech Bogusławski], Dzieła Dramatyczne Woyciecha Bogusławskiego, vol. 12. Warsaw: Glücksberg, 1823, 315–415.
[13] BOGUSŁAWSKI, Wojciech. Genowefa, królewna szkocka [after Ginevra di Scozia by Gaetano Rossi]. In [Wojciech Bogusławski,] Dzieła dramatyczne Woyciecha Bogusławskiego, vol. 4. Warszawa: Glucksbeg, 1821, p. 241–300.
[14] BOHOMOLEC, Franciszek. Prostota Cnotliwa. Warszawa: Dufour, 1779.
[15] [BRETSCHNEIDER, Heinrich Gottfried.] Der verkleidete Sultan : ein komisches Singspiel. [Lviv: Piller, 1795].
[16] [DMUSZEWSKI, Ludwik Adam. A few numbers from Leszek Biały printed in] Dzieła Dramatyczne L. A. Dmuszewskiego vol. 4. Wrocław: Korn, 1821, 88–95.
[17] DMUSZEWSKI, Ludwik Adam. Aktorowie na Elizejskich Polach: dzieło teatralne oryginalnie wierszem napisane. Warszawa: Le Brun, 1802.
[18] [FAVART, Charles–Simon.] Wieszczka Urzella albo To co się damom podoba [transl. Jan Baudouin]. Warszawa: Gröll, 1783.
[19] KOTZEBUE, August von. Sultan Wampum oder: Die Wünsche. Leipzig: Kummer, 1794.
[20] [KOTZEBUE, August von.] Rola Husseina w operze Sułtan Wampum [a fragment of Polish translation of Sultan Wampum by Wojciech Bogusławski and Augustyn Gliński]. PL–Wn Mus. 86/3.
[21] KRAJEWSKI, Michał Dymitr. Leszek Biały Xiąze Polski, Syn Kazimierza Sprawiedliwego. Ed. 2, Warszawa: Groblowa, 1806.
[22] [Leszek Biały, a review of the opera with plot summary.] In Gazeta Korrespondenta Warszawskiego y Zagranicznego [Warsaw and Foreign Correspondent Newspaper] 1809, no. 98, 9. 12. 1809, p. 1528–1529.
[23] [PĘKALSKI, Wojciech.] Echo w lesie [manuscript libretto]. PL–Wrzno 10164/1
[24] [SZYMAŃSKI, Stanisław]. Zośka, czyli wiejskie zaloty. Warszawa: Dufour, 1784.
[25] [WĘŻYK, Franciszek.] Kabalista [manuscript libretto]. PL–WRzno 12302/II.
[26] ALTENBURG, Detlef, Beate Agnes Schmidt et. a. Musik und Theater um 1800: Konzeptionen – Aufführungpraxis – Rezeption. Sinzig: Studiopunkt, 2012.
[27] ARTAEGA, Stefano. Le rivoluzioni del teatro musicale italiano dalla sua origine fino al presente. Bologna: Trenti, 1785.
[28] BAJER, Michał. Klasycyzm, przekład, prestiż : Oświeceniowe spolszczenia tragedii Corneille'a i Racine'a (1740–1830) w perspektywie historycznoliterackiej. Warszawa: IBL PAN, 2020.
[29] BAUMAN, Thomas. North German Opera in the Age of Goethe. Cambridge: Cambridge Univ. Press, 1985.
[30] BETZWIESER, Thomas. Sprechen und Singen: Ästhetik und Erscheinungsformen der Dialogoper. Stuttgart: Metzler, 2002.
[31] CASTELVECCHI, Stefano. Sentimental Opera: Questions of Genre in the Age of Bourgeois Drama. Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2013.
[32] DMUSZEWSKI, Ludwik Adam. Aktorowie na Elizejskich Polach: dzieło teatralne oryginalnie wierszem napisane. Warszawa: Le Brun, 1802.
[33] CHACHULSKI, Jakub. "Zły smak i gminna przesada". Kilka uwag o muzyczno-dramatycznej konstrukcji opery Sułtan Wampum Józefa Elsnera na tle oryginalnego libretta Augusta von Kotzebue. Muzyka, vol. 64, no. 4, p. 3–39. https://doi.org/10.36744/m.236
[34] CHACHULSKI, Jakub. Chimère et réalité (1805). Józef Elsner i jego paryska opéra-comique. In Długi wiek XIX w muzyce: Pytania – Problemy – Interpretacje vol II., Ewa Bogula – Małgorzata Sułek et al. (eds.). Warszawa: NIFC 2022, p. 143–197.
[35] CHACHULSKI, Jakub. Genologia i Polityka: Swoistość "Cudu, czyli Krakowiaków i Górali" w horyzoncie gatunków operowych końca XVIII stulecia. Muzyka, 2021, vol. 66, no. 3, p. 117–147. https://doi.org/10.36744/m.976
[36] CHACHULSKI, Jakub. Józef Elsner. Katalog tematyczny utworów. Część II: Utwory świeckie = A Thematic Catalogue of the Works, part II: Secular Music. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2019.
[37] CHACHULSKI, Jakub. Valentino Fioravanti i duet z opery "Echo w Lesie" Wojciecha Pękalskiego i Józefa Elsnera. Muzyka, vol. 67, no. 1, p. 151–163. https://doi.org/10.36744/m.1184
[38] CHARLTON, David. French Opera 1730–1830: Meaning and Media. Adlershot: Ashgate, 2000.
[39] CHARLTON, David. Popular Opera in Eighteenth-Century France. Music and Entertainment before the Revolution. Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2022.
[40] DI BENEDETTO, Renato. Poetics and Polemics. Transl. Mary Whittal. In Opera in Theory and Practice, Image and Myth. Lorenzo Bianconi – Giorgio Pestelli (eds.). Chicago: Chicago Univ. Press, 2003, p. 1–72.
[41] DÖHRING, Sieghart and Sabine HENZE- DÖHRING. Operund Musikdrama im 19. Jahrhundert. Laaber: Laaber Verlag, 1997.
[42] FABIANOWSKI, Andrzej. Towarzystwo Iksów. Warszawa: NIFC, 2019.
[43] GOT, Jerzy. Das österreichische Theater in Lemberg im 18. und 19. Jahrhundert: Aus dem Theaterleben der Vielvölkermonarchie. Vienna: Verlag der Österreichische Akademie der Wissenschaften, 1997, vol. 1, p. 16–201.
[44] GOT, Jerzy. Na wyspie Guaxary : Wojciech Bogusławski i Teatr Lwowski 1789–1799. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971.
[45] HENZE-DOHRING, Sabine. Gattungkonvergenz – Gattungsumbrüche. Zur Situation der deutschsprachigen Oper um 1800. In Oper im Aufbruch : Gattungskonzepte des dutschsprachigen Musiktheaters um 1800. Marcus Christian Lippe (eds.). Kassel: Bosse, 2007.
[46] JORY, D. H. Tragic Declamation in Eighteenth-Century Paris. The Modern Language Review, 1989, vol. 84, no. 1, p. 37–50.
[47] KLIMOWICZ, Mieczysław. Wstęp [Introduction]. In Wojciech Bogusławski, Cud albo Krakowiaki i Górale, prep. by M. Klimowicz, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 2005.
[48] KLIMOWICZ, Mieczysław. Libretto "Żółtej szlafmycy" na tle rozwoju opery komicznej w Polsce XVIII wieku. In Dramaty Franciszka Zabłockiego: interpretacje, M. Cieński – T. Kostkiewiczowa (eds.). Wrocław, Ossolineum, 2000.
[49] KRAJEWSKI, Michał Dymitr. Leszek Biały Xiąze Polski, Syn Kazimierza Sprawiedliwego. 2nd ed., Warszawa: Groblowa, 1806.
[50] KRÄMER, Jörg. Deutschsprachiges Musiktheater im späten 18. Jahrhundert: Typologie, Dramaturgie und Anthropologie einer populären Gattung. Berlin: de Gruyter, 2012.
[51] LATOSZEWSKI, Zygmunt. Pierwsze opery polskie Macieja Kamieńskiego. Ph diss., Poznań 1932, manuscript: PL-Wtm.
[52] LIPIŃSKI, Jacek. Józefa Ledóchowska. Warszawa: PIW, 1963.
[53] NOWAK-ROMANOWICZ, Alina. The Classical Era: 1750–1830 (History of Music in Poland, vol. 4), transl. John Comber. Warsaw: Sutkowski Edition, 2004.
[54] PARKITNA, Anna. Opera in Warsaw, 1765–1830: Operatic Migration, Adaptation, and Reception in the Enlightenment. PhD diss., Stony Brook University, 2020.
[55] PRZYBYLSKI, Ryszard. Klasycyzm czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego. Warszawa: PIW, 1983.
[56] RASZEWSKI, Zbigniew. Bogusławski, 2nd edition, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
[57] RATAJCZAKOWA, Dobrochna. Franciszek Wężyk. In Pisarze polskiego oświecenia, vol III, T. Kostkiewiczowa – Z. Goliński (eds.). Warszawa: PWN, 1996, p. 304–320.
[58] RATAJCZAKOWA, Dobrochna. Projekt scenicznego ukształtowania słowa w komedii czasów stanisławowskich. In Kultura żywego słowa w dawnej Polsce, Hanna Dziechcińska (eds.), Warszawa: PWN, 1989, p. 218–243.
[59] SCHANG, Marie-Cécile. «Chez elle un beau désordre est un effet de l'art». Éléments pour une analyse dramaturgique de la comédie melée d'ariettes, Revue de Musicologie, 2013, vol. 99, no. 1, p. 61–78.
[60] SZWANKOWSKI, Eugeniusz. Alojzy Żółkowski ojciec. Warszawa: PIW, 1956.
[61] SZWANKOWSKI, Jerzy. Teatr warszawski Wojciecha Bogusławskiego 1799–1814. Warszawa-Wrocław: Ossolineum, 1956.
[62] HEISE, Ewa, Karyna Wierzbicka-Michalska (eds.). Teatr Narodowy w dobie Oświecenia. Wrocław: Ossolineum, 1967.
[63] THOMAS, Downing A. «Je vous répondrez au troisieme couplet»: Eighteenth-Century opéra comique and the Demands of Speech. In Operatic Migrations: Transforming Works and Crossing Boundaries, Roberta Montemorra Marvin – Downing A. Thomas (eds.). Farnham: Ashgate, 2006, p. 21–39.
[64] ŻBIKOWSKI, Piotr. Klasycyzm postanisławowski. Doktryna estetycznoliteracka. Warszawa: PWN, 1984.
[2] ELSNER, Józef. Amazonki, czyli Herminia [autograph score]. PL–Wn Mus. 90/1 and 90/2; vocal score: Pl–Wn Mus. 89/1 and 89/2.
[3] ELSNER, Józef. Chimère et réalité [autograph score]. PL–Wn Mus 85/1.
[4] ELSNER, Józef. Chimère et réalité [authorized manuscript score]. F–Pn Mus MS–8259.
[5] ELSNER, Józef. Echo w lesie [autograph score]. PL–Wn Mus 78.
[6] ELSNER, Józef. Kabalista [autograph score]. PL–Wn Mus. 87/1 and 97/2.
[7] ELSNER, Józef. Leszek Biały [autograph score of the first act]. PL–Wtm 910.
[8] ELSNER, Józef. Sułtan Wampum [manuscript score]. PL–Wn Mus. 86/1 and 86/2.
[9] ELSNER, Józef. Wieszczka Urzella [autograph score]. PL–Wn Mus. 83/1, 83/2, 83/3, (with prompter's shortened score: PL–Wn Mus. 83/4).
[10] ADAMCZEWSKI, Jakub. Achilles [after Achille by Giovanni da Gamerra]. Warszawa: u X. Pijarów, 1808.
[11] [AIGNAN, Étienne.] Chimère et réalité, opéra–comique en un acte et en vers. Paris: Barba, 1803.
[12] BOGUSŁAWSKI, Wojciech. Amazonki, czyli Herminia. In [Wojciech Bogusławski], Dzieła Dramatyczne Woyciecha Bogusławskiego, vol. 12. Warsaw: Glücksberg, 1823, 315–415.
[13] BOGUSŁAWSKI, Wojciech. Genowefa, królewna szkocka [after Ginevra di Scozia by Gaetano Rossi]. In [Wojciech Bogusławski,] Dzieła dramatyczne Woyciecha Bogusławskiego, vol. 4. Warszawa: Glucksbeg, 1821, p. 241–300.
[14] BOHOMOLEC, Franciszek. Prostota Cnotliwa. Warszawa: Dufour, 1779.
[15] [BRETSCHNEIDER, Heinrich Gottfried.] Der verkleidete Sultan : ein komisches Singspiel. [Lviv: Piller, 1795].
[16] [DMUSZEWSKI, Ludwik Adam. A few numbers from Leszek Biały printed in] Dzieła Dramatyczne L. A. Dmuszewskiego vol. 4. Wrocław: Korn, 1821, 88–95.
[17] DMUSZEWSKI, Ludwik Adam. Aktorowie na Elizejskich Polach: dzieło teatralne oryginalnie wierszem napisane. Warszawa: Le Brun, 1802.
[18] [FAVART, Charles–Simon.] Wieszczka Urzella albo To co się damom podoba [transl. Jan Baudouin]. Warszawa: Gröll, 1783.
[19] KOTZEBUE, August von. Sultan Wampum oder: Die Wünsche. Leipzig: Kummer, 1794.
[20] [KOTZEBUE, August von.] Rola Husseina w operze Sułtan Wampum [a fragment of Polish translation of Sultan Wampum by Wojciech Bogusławski and Augustyn Gliński]. PL–Wn Mus. 86/3.
[21] KRAJEWSKI, Michał Dymitr. Leszek Biały Xiąze Polski, Syn Kazimierza Sprawiedliwego. Ed. 2, Warszawa: Groblowa, 1806.
[22] [Leszek Biały, a review of the opera with plot summary.] In Gazeta Korrespondenta Warszawskiego y Zagranicznego [Warsaw and Foreign Correspondent Newspaper] 1809, no. 98, 9. 12. 1809, p. 1528–1529.
[23] [PĘKALSKI, Wojciech.] Echo w lesie [manuscript libretto]. PL–Wrzno 10164/1
[24] [SZYMAŃSKI, Stanisław]. Zośka, czyli wiejskie zaloty. Warszawa: Dufour, 1784.
[25] [WĘŻYK, Franciszek.] Kabalista [manuscript libretto]. PL–WRzno 12302/II.
[26] ALTENBURG, Detlef, Beate Agnes Schmidt et. a. Musik und Theater um 1800: Konzeptionen – Aufführungpraxis – Rezeption. Sinzig: Studiopunkt, 2012.
[27] ARTAEGA, Stefano. Le rivoluzioni del teatro musicale italiano dalla sua origine fino al presente. Bologna: Trenti, 1785.
[28] BAJER, Michał. Klasycyzm, przekład, prestiż : Oświeceniowe spolszczenia tragedii Corneille'a i Racine'a (1740–1830) w perspektywie historycznoliterackiej. Warszawa: IBL PAN, 2020.
[29] BAUMAN, Thomas. North German Opera in the Age of Goethe. Cambridge: Cambridge Univ. Press, 1985.
[30] BETZWIESER, Thomas. Sprechen und Singen: Ästhetik und Erscheinungsformen der Dialogoper. Stuttgart: Metzler, 2002.
[31] CASTELVECCHI, Stefano. Sentimental Opera: Questions of Genre in the Age of Bourgeois Drama. Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2013.
[32] DMUSZEWSKI, Ludwik Adam. Aktorowie na Elizejskich Polach: dzieło teatralne oryginalnie wierszem napisane. Warszawa: Le Brun, 1802.
[33] CHACHULSKI, Jakub. "Zły smak i gminna przesada". Kilka uwag o muzyczno-dramatycznej konstrukcji opery Sułtan Wampum Józefa Elsnera na tle oryginalnego libretta Augusta von Kotzebue. Muzyka, vol. 64, no. 4, p. 3–39. https://doi.org/10.36744/m.236
[34] CHACHULSKI, Jakub. Chimère et réalité (1805). Józef Elsner i jego paryska opéra-comique. In Długi wiek XIX w muzyce: Pytania – Problemy – Interpretacje vol II., Ewa Bogula – Małgorzata Sułek et al. (eds.). Warszawa: NIFC 2022, p. 143–197.
[35] CHACHULSKI, Jakub. Genologia i Polityka: Swoistość "Cudu, czyli Krakowiaków i Górali" w horyzoncie gatunków operowych końca XVIII stulecia. Muzyka, 2021, vol. 66, no. 3, p. 117–147. https://doi.org/10.36744/m.976
[36] CHACHULSKI, Jakub. Józef Elsner. Katalog tematyczny utworów. Część II: Utwory świeckie = A Thematic Catalogue of the Works, part II: Secular Music. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2019.
[37] CHACHULSKI, Jakub. Valentino Fioravanti i duet z opery "Echo w Lesie" Wojciecha Pękalskiego i Józefa Elsnera. Muzyka, vol. 67, no. 1, p. 151–163. https://doi.org/10.36744/m.1184
[38] CHARLTON, David. French Opera 1730–1830: Meaning and Media. Adlershot: Ashgate, 2000.
[39] CHARLTON, David. Popular Opera in Eighteenth-Century France. Music and Entertainment before the Revolution. Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2022.
[40] DI BENEDETTO, Renato. Poetics and Polemics. Transl. Mary Whittal. In Opera in Theory and Practice, Image and Myth. Lorenzo Bianconi – Giorgio Pestelli (eds.). Chicago: Chicago Univ. Press, 2003, p. 1–72.
[41] DÖHRING, Sieghart and Sabine HENZE- DÖHRING. Operund Musikdrama im 19. Jahrhundert. Laaber: Laaber Verlag, 1997.
[42] FABIANOWSKI, Andrzej. Towarzystwo Iksów. Warszawa: NIFC, 2019.
[43] GOT, Jerzy. Das österreichische Theater in Lemberg im 18. und 19. Jahrhundert: Aus dem Theaterleben der Vielvölkermonarchie. Vienna: Verlag der Österreichische Akademie der Wissenschaften, 1997, vol. 1, p. 16–201.
[44] GOT, Jerzy. Na wyspie Guaxary : Wojciech Bogusławski i Teatr Lwowski 1789–1799. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971.
[45] HENZE-DOHRING, Sabine. Gattungkonvergenz – Gattungsumbrüche. Zur Situation der deutschsprachigen Oper um 1800. In Oper im Aufbruch : Gattungskonzepte des dutschsprachigen Musiktheaters um 1800. Marcus Christian Lippe (eds.). Kassel: Bosse, 2007.
[46] JORY, D. H. Tragic Declamation in Eighteenth-Century Paris. The Modern Language Review, 1989, vol. 84, no. 1, p. 37–50.
[47] KLIMOWICZ, Mieczysław. Wstęp [Introduction]. In Wojciech Bogusławski, Cud albo Krakowiaki i Górale, prep. by M. Klimowicz, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 2005.
[48] KLIMOWICZ, Mieczysław. Libretto "Żółtej szlafmycy" na tle rozwoju opery komicznej w Polsce XVIII wieku. In Dramaty Franciszka Zabłockiego: interpretacje, M. Cieński – T. Kostkiewiczowa (eds.). Wrocław, Ossolineum, 2000.
[49] KRAJEWSKI, Michał Dymitr. Leszek Biały Xiąze Polski, Syn Kazimierza Sprawiedliwego. 2nd ed., Warszawa: Groblowa, 1806.
[50] KRÄMER, Jörg. Deutschsprachiges Musiktheater im späten 18. Jahrhundert: Typologie, Dramaturgie und Anthropologie einer populären Gattung. Berlin: de Gruyter, 2012.
[51] LATOSZEWSKI, Zygmunt. Pierwsze opery polskie Macieja Kamieńskiego. Ph diss., Poznań 1932, manuscript: PL-Wtm.
[52] LIPIŃSKI, Jacek. Józefa Ledóchowska. Warszawa: PIW, 1963.
[53] NOWAK-ROMANOWICZ, Alina. The Classical Era: 1750–1830 (History of Music in Poland, vol. 4), transl. John Comber. Warsaw: Sutkowski Edition, 2004.
[54] PARKITNA, Anna. Opera in Warsaw, 1765–1830: Operatic Migration, Adaptation, and Reception in the Enlightenment. PhD diss., Stony Brook University, 2020.
[55] PRZYBYLSKI, Ryszard. Klasycyzm czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego. Warszawa: PIW, 1983.
[56] RASZEWSKI, Zbigniew. Bogusławski, 2nd edition, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
[57] RATAJCZAKOWA, Dobrochna. Franciszek Wężyk. In Pisarze polskiego oświecenia, vol III, T. Kostkiewiczowa – Z. Goliński (eds.). Warszawa: PWN, 1996, p. 304–320.
[58] RATAJCZAKOWA, Dobrochna. Projekt scenicznego ukształtowania słowa w komedii czasów stanisławowskich. In Kultura żywego słowa w dawnej Polsce, Hanna Dziechcińska (eds.), Warszawa: PWN, 1989, p. 218–243.
[59] SCHANG, Marie-Cécile. «Chez elle un beau désordre est un effet de l'art». Éléments pour une analyse dramaturgique de la comédie melée d'ariettes, Revue de Musicologie, 2013, vol. 99, no. 1, p. 61–78.
[60] SZWANKOWSKI, Eugeniusz. Alojzy Żółkowski ojciec. Warszawa: PIW, 1956.
[61] SZWANKOWSKI, Jerzy. Teatr warszawski Wojciecha Bogusławskiego 1799–1814. Warszawa-Wrocław: Ossolineum, 1956.
[62] HEISE, Ewa, Karyna Wierzbicka-Michalska (eds.). Teatr Narodowy w dobie Oświecenia. Wrocław: Ossolineum, 1967.
[63] THOMAS, Downing A. «Je vous répondrez au troisieme couplet»: Eighteenth-Century opéra comique and the Demands of Speech. In Operatic Migrations: Transforming Works and Crossing Boundaries, Roberta Montemorra Marvin – Downing A. Thomas (eds.). Farnham: Ashgate, 2006, p. 21–39.
[64] ŻBIKOWSKI, Piotr. Klasycyzm postanisławowski. Doktryna estetycznoliteracka. Warszawa: PWN, 1984.