Utopia chłopska Lwa Tołstoja w Wojnie i pokoju

Autor rozwija tezę o utopii chłopskiej w Wojnie i pokoju Lwa Tołstoja, odnosząc ją do ustaleń słowianofilów w kwestii wspólnoty gminnej (tzw. miru), która, według Iwana Kirijewskiego, decydowała o wyższości cywilizacji staroruskiej nad europejską. Myślenie utopijne Tołstoja polega na tym, iż eksponując w powieści myśl o "dwiżenii narodow s Wostoka na Zapad", wprowadzał nieistniejące wówczas w Rosji "przedmioty" i "zdarzenia". W 1812 roku chłopi wszystkich kategorii nie posiadali wolności, a początek kampanii napoleońskiej był z ich strony oczekiwaniem na wolność, którą miał im przynieść właśnie Napoleon. Inne przejawy myślenia utopijnego Tołstoja uwidaczniają się, według autora, w bez umiaru eksponowanym toposie władzy (od Boga, topos starotestamentowy, topos wojującego profetyzmu moskiewskiego). Źródła owych toposów dostrzega autor artykułu w tradycji staroruskiej (Żywoty Aleksandra Newskiego, Dymitra Dońskiego, Listy Iwana Groźnego). Myślenie utopijne opiera w ten sposób Tołstoj na elemencie spekulatywno-konstrukcyjnym, który wyposaża w kontekst medytacyjno-ekspresyjny. Łączy go to z idealizmem filozoficznym, który odkrywa tradycję turańską i bizantyjską – nie słowiańską.

The author develops a thesis about peasant utopia in War and Peace by Lev Tolstoy, referring it to slavophiles' establishments on the issue of community ( the so-called "mir"), which, according to Ivan Kiriyevskiy, decided of the predominance of the Old Russian civilization over European one. Utopian thinking by Tolstoy consists in the introduction of non-exiting at that time "objects" and "events" by exposing in his novel the thought about "dwiżenii narodow s Wostoka na Zapad". In 1812 peasants of all categories did not have freedom and the beginning of Napoleon's campaign was from their point of view an expectation of freedom which was to be brought by Napoleon. According to the author, other signs of Tolstoy's utopian thinking manifest themselves in the unlimited exposition of the topos of rule (From God, the Old Bible topos, the topos of Moscovian fighting prophetism). The sources of these toposes are noticed by the author of the article in the Old Russian tradition (the Lives of Alexander Nevsky, Dmitry Donskoy and Ivan Grozny's Letters). This way Tolstoy bases his utopian thinking upon a speculative-constructive element, which he equips with a meditative-expressive context. This connects him to philosophical idealism, which reveals Turanian and Byzantine tradition, and not Slavonic one.